Mustaqillik davri o‘zbek qissalarida ona obrazining poetik takomili (O‘.Hoshimovning “Dunyoning ishlari”, I.Sultonning “Onaizorim”, G.Mardonovaning “Quyoshim – enam” qissalari misolida)
Ushbu avtoreferat Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida tasdiqlangan, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat oʻzbek tili va adabiyoti universiteti tomonidan tayyorlangan falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasining qisqacha mazmunini oʻz ichiga oladi. Dissertatsiya mustaqillik davri oʻzbek qissalarida ona obrazining poetik takomilini Oʻtkir Hoshimovning “Dunyoning ishlari”, Isajon Sultonning “Onaizorim”, G.Mardonovaning “Quyoshim – enam” qissalari misolida tadqiq etadi. Tadqiqotda ona obrazi, uning badiiy talqini, obrazlar tizimidagi oʻrni va ahamiyati tarixiy-madaniy, ijtimoiy-estetik, adabiy-estetik, psixobiografik omillar nuqtai nazaridan tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, zarurati, maqsadi, vazifalari, obyekti, predmeti, fan va texnologiyalar rivojining ustuvor yoʻnalishlariga mosligi, ilmiy yangiligi, amaliy natijalari, ishonchliligi, nazariy va amaliy ahamiyati, amaliyotga joriy etilishi, aprobatsiyasi, eʼlon qilingan ishlari va tuzilishi koʻrsatilgan.
- Asosiy mazmun: Birinchi bobda "Ona obrazining adabiy-estetik omillari, tadrijiy takomili" oʻrganilgan. Ikkinchi bobda "Obrazning umumpoetik sathdan individual badiiy talqin sathiga oʻtish jarayonlari" tadqiq etilgan. Uchinchi bobda esa "Ona obrazining milliy asoslari va qissaga xos poetik ifoda" masalasi koʻrib chiqilgan.
- Xulosa: Zamonaviy qissalarda ona obrazining batafsil va jonli tasvirlanishi, uning tarixiy-madaniy va ijtimoiy-estetik manbalar, diniy-ilohiy manbalar, turkiy xalqlar mifologiyasi va folklor namunalari bilan bog'liqligi ochib berilgan. Har uchala qissada ham ona obrazi oʻzining individual asoslari va poetik ifoda shakllari bilan ajralib turishi taʼkidlangan.