Bоshlаng'ich tа‟lim jаrаyоnigа individuаl yоndаshuvni tаdbiq etish mexanizmlari

Ushbu dissertatsiya avtoreferati Xaydarova Malika Jamshitovna tomonidan boshlang'ich ta'lim jarayoniga individual yondashuvni tadbiq etish mexanizmlarini takomillashtirishga bag'ishlangan bo'lib, unda zamonaviy ta'lim tizimida individual yondashuvning ahamiyati, uning nazariy va amaliy jihatlari, psixologik-pedagogik asoslari va ta'sir etuvchi omillar chuqur tahlil qilingan. Tadqiqotda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining tegishli farmonlari va konsepsiyalariga asoslanib, ta'lim jarayoniga individual yondashuvni tadbiq etishning samaradorligini oshirishga qaratilgan ilmiy-amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati: Jahonda boshlang'ich ta'lim jarayoniga individual yondashuvni tadbiq etish mexanizmini takomillashtirish, oʻquvchilarning individual texnik xususiyatlarini hisobga olgan holda bilimlar va ma'lumotlarni idrok etishlarini optimallashtirish dolzarb masala hisoblanadi. Janubiy Koreyada qabul qilingan 2030-yilga qadar rivojlanish deklarasiyasida individual oʻzlashtirish imkoniyatlarini nazarda tutuvchi ta'lim muhitini yaratish qayd etilgan.
Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishi ustuvor yoʻnalishlariga mosligi: Tadqiqot ishi respublika fan va texnologiyalar rivojlanishining I. “Axborotlashgan jamiyat va demokratik davlatni ijtimoiy, huquqiy, iqtisodiy, madaniy, ma'naviy-ma'rifiy rivojlantirishda innovatsion g'oyalar tizimini shakllantirish va ularni amalga oshirish yo'llari” ustuvor yo'nalishi bo'yicha bajarilgan.
Muammoning oʻrganilganlik darajasi: Respublikamizda boshlang'ich ta'lim jarayoni samaradorligini oshirish, boshlang'ich ta'limga nisbatan turli innovasion yondashuvlarni tadbiq etish boʻyicha koʻplab tadqiqotlar olib borilgan. Shu bilan bir qatorda, chet el olimlarining ham tadqiqotlari keltirilgan.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Tadqiqotning maqsadi boshlang'ich ta'lim jarayoniga individual yondashuvni tadbiq etish mexanizmini takomillashtirish va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat. Vazifalariga esa boshlang'ich ta'lim jarayoniga individual yondashuvni tadbiq etish mexanizmlari, pedagogik-psixologik omillar, metodik ta'minot va baholash mezonlarini takomillashtirish kiradi.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Ilmiy yangilik sifatida boshlang'ich ta'lim jarayoniga individual yondashuvni tadbiq etish mexanizmlari, pedagogik-psixologik omillar, baholash mezonlari va amaliy tavsiyalarning takomillashtirilganligi ta'kidlangan.
Tadqiqotning amaliy natijalari: Milliy va xorijiy modellarning tahlili, ish shakllari, didaktik talablar va pedagogik jarayon modeli ishlab chiqilganligi amaliy natijalar hisoblanadi.
Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Olingan natijalarga koʻra, darsliklar va oʻquv qoʻllanmalariga individual yondashuvni tadbiq etishga oid takliflar singdirilgan.
Tadqiqot natijalarining aprobasiyasi: Tadqiqot natijalarining asosiy mazmuni va g'oyalari 3 ta xalqaro va 7 ta respublika ilmiy-amaliy konfrensiyalarda bayon qilingan.
Tadqiqot natijalarining e'lon qilinganligi: Dissertatsiya mavzusi boʻyicha jami 28 ta ilmiy ish chop etilgan, shundan 10 ta maqola ilmiy nashrlarda chop etilgan.
Dissertatsiyaning tarkibiy tuzilishi va hajmi: Dissertatsiya kirish, uch bob, umumiy xulosalar, foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati hamda ilovalardan iborat boʻlib, matni 135 sahifani tashkil etadi.
Asosiy mazmun: Dissertatsiyaning kirish qismida mavzuning dolzarbligi, muammoning oʻrganilganlik darajasi, maqsad va vazifalari, obyekti va predmeti bayon etilgan. Birinchi bobda nazariy asoslar, ikkinchi bobda pedagogik shart-sharoitlar, uchinchi bobda esa samaradorlikni aniqlashga oid tajribalar va natijalar keltirilgan.
Xulosalar: Boshlang'ich ta'lim jarayonini takomillashtirishda individual yondashuvni qoʻllash muhim pedagogik vazifa. Bu yondashuv oʻquvchilarni mustaqil fikrlashga, ijodiy yondashishga undaydi. Tadqiqotda oʻquvchilarni mustaqil fikrlash va ijodiy yondashuvini rivojlantirishga yo'naltirilgan takliflar va tavsiyalar berilgan.