Uchtepa-Buloqmozor majmuasi: Uchtepa-2 arxeologik yodgorligining tarixiy topografiyasi va stratigrafiyasi
Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Respublikasi madaniy meros agentligi Y. G'ulomov nomidagi Samarqand arxeologiya instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.01/10.01.2024.TAR.169.01. raqamli ilmiy kengash va Namangan davlat universiteti tomonidan tayyorlangan To'xtasinov Dilshod Inomjon o'g'lining "Uchtepa-Buloqmozor majmuasi: Uchtepa-2 arxeologik yodgorligining tarixiy topografiyasi va stratigrafiyasi" mavzusidagi falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi avtoreferati hisoblanadi. Dissertatsiya O'zbekiston Respublikasi oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida B2023.2.PhD/Tar 1502 raqami bilan ro'yxatga olingan. Ushbu tadqiqot Farg'ona vodiysining shimoli-sharqiy hududlarida joylashgan Uchtepa-2 arxeologik yodgorligining tarixiy topografiyasi va stratigrafiyasini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda yodgorlikning joylashuvi, arxeologik qazishmalar natijalari, keramik majmualar tahlili va diniy-madaniy jihatlari chuqur o'rganilgan. Uchtepa-2 yodgorligining o'rta osiyo arxeologiyasida o'ziga xos o'rin tutishi, ayniqsa, otashparastlik ibodatxonasi ekanligi aniqlangan. Tadqiqot natijalarida Farg'ona vodiysi arxeologiyasi, diniy tarixi va madaniyatiga oid yangi ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, ilmiy yangiligi, tadqiqot ob'yekti va predmeti, maqsad va vazifalari, shuningdek, tadqiqot natijalarining ishonchliligi va amaliy ahamiyati bayon etilgan.
- Tadqiqotning asosiy mazmuni: Birinchi bobda Farg'ona vodiysining tabiiy-geografik xususiyatlari va tarixiy-arxeologik o'rganilish tarixi yoritilgan. Ikkinchi bobda Uchtepa-2 ob'yekti arxeologik tadqiqotlari, jumladan, topografiyasi, stratigrafiyasi, xronologiyasi, arxeologik qazuv usullari va keramik majmualar tahlili keltirilgan. Uchinchi bobda esa Uchtepa-2 ob'yektining me'moriy yechimi va qiyosiy tahlili, jumladan, altar-o'choqlari va tosh qurilmalarining o'rganilishi bayon etilgan.
- Xulosa: Tadqiqot natijalariga ko'ra, Uchtepa-2 yodgorligi qadimgi shahar aholisining "Quyoshga sig'inadigan muqaddas ibodatxonasi, diniy mafkuraviy markazi bo'lganligi aniqlangan. Tadqiqot natijalari Farg'ona vodiysining diniy tarixiga oid yangi ma'lumotlar berdi va arxeologik tadqiqotlar olib borilganligi haqida ma'lumot beradi.
- Tavsiyalar: Tadqiqot natijalari asosida Uchtepa-2 ob'yektini muzeylashtirish, arxeologik yodgorliklarni konservatsiya qilish, ilmiy-ommabop ishlar tayyorlash bo'yicha tavsiyalar berilgan.