Phlomoides anisochila (Pazij et Vved.) Salmaki va Phlomoides sogdiana (Pazij et Vved.) Salmaki ning morfobiologik xususiyatlari
Ushbu dissertatsiya mavzusi Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida B2022.4.PhD/B812 raqam bilan roʻyxatga olingan. Dissertatsiya ishi Jizzax politexnika institutida bajarilgan. Dissertatsiya avtoreferati uch tilda (oʻzbek, rus, ingliz (rezyume)) Ilmiy kengash veb-sahifasida (www.samdu.uz) va “Ziyonet” Axborot-taʼlim portalida (www.ziyonet.uz) joylashtirilgan. Tadqiqotning maqsadi: Phlomoides Moench turkumiga mansub Ph.anisochila va Ph.sogdiana ning morfobiologik xususiyatlari va kimyoviy tarkibini aniqlash hamda muhofaza qilish boʻyicha ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
Asosiy mavzular
- Phlomoides anisochila va Phlomoides sogdiana ning morfobiologik xususiyatlari: Ushbu dissertatsiyada Phlomoides anisochila va Phlomoides sogdiana turlarining morfologiyasi, biologiyasi, ontogenezi, fenologiyasi, geografiyasi, populyatsiyasi, biometrik koʻrsatkichlari va qiyosiy tahlili oʻrganilgan. Tadqiqotlarimizda ushbu turlarning urugʻlarining laboratoriya va dala sharoitida unuvchanligi, ontogenezining dastlabki bosqichlari, gullash biologiyasi va fenologik fazalari aniqlangan. Shuningdek, barglarining kimyoviy tarkibi oʻrganilgan va ularning muhofazasi boʻyicha ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqilgan.
- Phlomoides anisochila va Ph.sogdiana ning kimyoviy tarkibi: Dissertatsiyada Ph.anisochila va Ph.sogdiana turlarining barglaridagi aminokislotalar, vitaminlar va boshqa kimyoviy moddalar tarkibi aniqlangan. Olingan natijalar asosida ushbu turlardan dorivor sifatida foydalanish va ularning kimyoviy tarkibini oʻrganish boʻyicha tavsiyalar berilgan.
- Phlomoides anisochila va Ph.sogdiana ning bioiqlimiy modellashtirish va muhofaza choralari: Ushbu bobda Ph.anisochila va Ph.sogdiana turlarining bioiqlimiy modellashtirish natijalari keltirilgan. Kelajak iqlim oʻzgarishlarining ushbu turlarga ta’siri baholangan va ularning muhofazasi boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Shuningdek, IUCN qizil roʻyxatiga kiritilgan ushbu turlar uchun muhofaza choralari koʻrib chiqilgan.