COVID-19 ўтказган сурункали буйрак касаллиги билан асоратланган қандли диабет 2 тип беморларнинг клиник- иммунологик хусусиятлари

Ushbu avtoreferat COVID-19 infeksiyasini o‘tkazgan, surunkali buyrak kasalligi (SBK) bilan asoratlan-gan qandli diabet 2 turi (QD 2T) bemorlarining klinik-immunologik xususiyatlarini o‘rganish va prognozlash usullarini takomillashtirishga bag‘ishlangan tadqiqot natijalarini o‘z ichiga oladi. Tadqiqotda ushbu bemorlarda aniqlangan immunitet tizimidagi o‘zgarishlar, xususan, sitokinlar va boshqa immunologik ko‘rsatkichlar, shuningdek, buyrak faoliyatini baholashda ishlatiladigan biomarkerlar (D-dimer, fibrionogen, IL-11, IL-17A, TGF-β1, kreatinin, tsistatin C) va ularning COVID-19 Infeksiyasi bilan bog‘liqligi o‘rganilgan. Tadqiqot natijalari asosida kasallikni prognozlash uchun yangi usullar taklif etilgan.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va mavzuning ahamiyati: COVID-19 infeksiyasining buyraklar va qandli diabet bilan birga kechuvchi kasalliklarga ta'siri, ayniqsa, surunkali buyrak kasalligi bilan asoratlangan bemorlarda ushbu infeksiyaning oqibatlari va ularning immunologik ko‘rsatkichlariga ta'siri dolzarb muammo hisoblanadi. Tadqiqotda ushbu yo‘nalishda olib borilgan tadqiqotlar va ularning ahamiyati tahlil qilingan.
Tadqiqot obyekti va usullari: Tadqiqot obyekti sifatida COVID-19 infeksiyasini o‘tkazgan va o‘tkazmagan, surunkali buyrak kasalligi bilan asoratlangan qandli diabet 2 turi bemorlari tanlab olingan. Tadqiqotda bemorlarning klinik-anamnestik, laboratoriya (qon biokimyosi, immunologik ko‘rsatkichlar) va instrumental (EKG, EhoKG) tekshiruvlari o‘tkazilgan.
Tadqiqot natijalari: COVID-19 o‘tkazgan bemorlarda buyraklar funksiyasi pasayishi va sitokinlar (IL-11) darajasining yuqori bo‘lishi o‘rtasidagi bog‘liqlik aniqlangan. D-dimer, fibrionogen, kreatinin, tsistatin C va immunologik ko‘rsatkichlar (IL-11, IL-17A, TGF-β1) o‘rtasidagi korrelyasiya mavjudligi ko‘rsatilgan. COVID-19 o‘tkazgan bemorlarda yuqori IL-11 va TGF-β1 darajalari yurak-qon tomir kasalliklari va o‘lim xavfini bashoratlashi aniqlangan.
Tadqiqotning ilmiy va amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalari bemorlarning klinik-immunologik xususiyatlarini baholash va prognozlash usullarini takomillashtirishga yordam beradi. Kasallikning erta bosqichlarini aniqlash, og‘ir asoratlarning oldini olish va davolash usullarini takomillashtirishga hissa qo‘shadi. Tadqiqotning yangi ilmiy natijalari amaliyotga tatbiq etilgan va samaradorligi isbotlangan.