Boshlang‘ich professional ta’lim muassasalari matematika ta’limida o‘quvchilarning kasbiy kompetensiyalarini shakllantiruvchi metodik tizimini takomillashtirish

Ushbu dissertatsiya boshlang'ich professional ta'lim muassasalarida matematika ta'limida o'quvchilarning kasbiy kompetensiyalarini shakllantiruvchi metodik tizimini takomillashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda nazariy-metodik asoslar, amalga oshirish usullari va samaradorlik darajasi tahlil qilingan. Shuningdek, tajriba-sinov ishlarini tashkil etish va natijalarni statistik tahlil qilish uslublari batafsil yoritilgan. Tadqiqot natijalari bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan bo'lib, ular ta'lim jarayonini yanada takomillashtirishga qaratilgan.

Asosiy mavzular

Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zaruriyati: Jahon ta'lim muassasalarida bo'lajak matematika oʻqituvchilarining kasbiy kompetensiyasini rivojlantirish metodikasini takomillashtirish maqsadida raqamli texnologiyalardan samarali foydalanish amaliyoti keng joriy etilmoqda. Jahon ta'lim va ilmiy tadqiqot muassasalarida yetuk kadrlarga boʻlgan ehtiyojning doimiy ortib borishi mehnat bozoriga kasbiy bilim, koʻnikma, malaka va kompetensiyalarga ega boʻlgan mutaxassislarni tayyorlash vazifasini qoʻymoqda.
Oʻrganilganlik darajasi: Muammoning oʻrganilganlik darajasi sifatida B.S.Abdullayeva, M.U.Barotov, A.Musurmanov, A.A.Salomov kabi mahalliy olimlarning hamda N.M.Burtseva, M.I.Maxmutov, G.I.Sarantsev kabi MDH olimlarining tadqiqotlari oʻrganilgan. Shuningdek, D.Dalby, L.Martignon kabi xorijiy olimlarning tadqiqotlari ham tahlil qilingan.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Tadqiqot maqsadi boshlang'ich professional ta'lim muassasalari matematika ta'limida o'quvchilarning kasbiy kompetensiyalarini shakllantiruvchi metodik tizimini takomillashtirishdan iborat. Vazifalar esa kasb-hunar maktablari oʻquvchilari egallashi lozim bo'lgan kasbiy kompetensiyalarini shakllantirishning metodik xususiyatlarini aniqlash, matematik ta'limi jarayonida kasbiy kompetensiyalarini shakllantiruvchi oʻquv elementlarini takomillashtirish, masalalarning kasbiy kompetensiyalarni shakllantirish imkoniyatlarini aniqlash va metodik xususiyatlarini ishlab chiqish hamda ishlab chiqilgan metodik tizimning samaradorligini tekshirishni oʻz ichiga oladi.
Ilmiy yangilik va amaliy ahamiyat: Tadqiqotning ilmiy yangiligi kasb-hunar maktablarida matematikani oʻqitish jarayonida oʻquvchilarning kasbiy kompetensiyalarini shakllantirishning metodik xususiyatlari ilmiy-nazariy jihatdan o'rganilgan holda kasbiga yo'naltirib o'qitishda fanlararo aloqadorlikka asoslanish va dars jarayonlarini tashkil etishni takomillashtirish bosqichlari aniqlanganligi bilan izohlanadi. Tadqiqotning amaliy ahamiyati esa kasb-hunar maktablari matematika ta'limida foydalanish orqali ta'lim samaradorligini oshirishga xizmat qilishi hamda oʻquv dasturlari, darslik va oʻquv qoʻllanmalarni ishlab chiqishda foydalanish mumkinligi bilan belgilanadi.
Tajriba-sinov ishlarining natijalari: Tajriba-sinov ishlari natijalariga koʻra, tajriba guruhidagi oʻquvchilarning oʻzlashtirish koʻrsatkichlari nazorat guruhidagi o'quvchilardan oʻrtacha 15% samaradorli ekanligi aniqlangan. Bu esa taklif etilgan metodik tizimning samaradorligini tasdiqlaydi.
Xulosa va tavsiyalar: Xulosada ta'kidlanishicha, kompetensiya tushunchasi tahlil etilib, kasb-hunar maktablari bitiruvchilarining kasbiy kompetensiyalari nafaqat umumkasbiy va maxsus fanlarini o'qitish jarayonida, balki barcha umumta'lim fanlarini o'qitishda ham shakllantirilgan. Matematikani fanlararo aloqadorlik asosida oʻqitish orqali zamonaviy talablarga javob beradigan kadrlarni tayyorlash mumkinligi aniqlangan. Tavsiyalar sifatida esa matematika o'qituvchilari uchun kasbga yo'naltirilgan oʻquv qoʻllanmasini yaratish, didaktik materiallar majmuasini ishlab chiqish va metodik tizimni takomillashtirish belgilangan.