Автоматлаштирилган системаларни қуриш асослари
Ushbu kitob "Avtomatlashtirilgan tizimlarni qurish asoslari" fanidan ma'ruzalar matni bo'lib, unda avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining (ABT) nazariy va amaliy asoslari, tuzilishi, turlari, loyihalash bosqichlari, matematik va dasturiy ta'minoti, informatsion ta'minoti, modellashtirish, korxonalarda ABTni tashkil etish va ishlatish masalalari yoritilgan. Kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'quv reja asosida Namangan muhandislik-pedagogika instituti talabalari uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Halq xo'jaligining rivojlanishi va ABTga bo'lgan talablar: Ushbu mavzu ABTning zarurligi, texnika taraqqiyoti va axborot oqimining o'sishi, boshqaruv vazifalarining murakkablashuvi, ABTning roli va ahamiyatini tushuntiradi.
- ABTni klassifikatsiyalash: Bu mavzu ABTning turlari, ishlash vaqti, tashkiliy obyektlarni boshqarish bo'yicha klassifikatsiyasini ko'rib chiqadi.
- ABTning strukturasi va tarkibi: Funktsional va ta'minotchi quyi sistemalar, boshqaruv tsikllari, tashkiliy-funktsional quyi sistemalar haqida ma'lumot beradi.
- ABTni ishga tushirish bosqichlari: Sistemani bosqichlarga ajratish, texnik topshiriqni ishlab chiqish, texnik loyihani ishlab chiqish, ABTni joriy qilish va ishlashini tahlil qilish bosqichlari ko'rib chiqiladi.
- Korxona ABTlarining asosiy funktsional quyi sistemalari: Ishlab chiqarishni texnik tayyorgarligini boshqarish, texnik-iqtisodiy rejalashtirish, asosiy ishlab chiqarishni operativ rejalashtirish, moddiy-texnika ta'minotini boshqarish, mahsulot hosil qilish va uni realizatsiya qilishni boshqarish, buxgalterlik hisobi quyi sistemalari batafsil yoritiladi.
- Moddiy-texnik boshqarishning quyi sistemasi: Ushbu mavzu moddiy-texnik ta'minot, mahsulot o'tkazish va realizatsiya, buxgalterlik hisobi quyi sistemalarini tahlil qiladi. Har bir sistemaning vazifalari, tuzilishi va ahamiyati ko'rsatilgan.
- Texnologik ta'minlash: Texnologik ta'minlash, axborotni qayta ishlash tartibi, texnologik jarayon tushunchalari, ma'lumotlarni qayta ishlash turlari va usullari yoritiladi.
- ABTning informatsion ta'minoti: Informatsion ta'minot, uni yaratish principialari, vazifalari, axborot turlari, ma'lumotlarni tasvirlash va shakllantirish masalalari muhokama qilinadi.
- ABT da informatsiyalarning ko'rinishlari: Axborotlarning guruhlanishi, ularning ABTda qo'llanish turlari, o'zgaruvchan va shartli o'zgarmas informatsiya kabi tushunchalar izohlanadi.
- ABT ning programma ta'minoti: Programma ta'minoti vositalari klassifikatsiyasi, ichki va tashqi programma ta'minoti, operatsion sistema va boshqa dasturlar turlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Ma'lumotlar bazasi va banki haqida tushuncha: Ma'lumotlarni saqlash, ma'lumotlar bazasi, ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (MBBT), ma'lumotlar modeli, tarmoqli model va boshqa tushunchalar yoritilgan.
- Iqtisodiy sistemalarning modellashtirish xususiyatlari: Iqtisodiy sistemalarni modellashtirish bosqichlari, ABT masalalarining klassifikatsiyasi, prognoz qilish usullari va ularning xususiyatlari tahlil qilingan.
- Tashkiliy ta'minlash: Tashkiliy ta'minlashning mohiyati, loyihalash bosqichlari va ularning vazifalari, loyihadan avvalgi tekshiruv, texnik hujjatlar va boshqa masalalar ko'rib chiqilgan.
- Loyiñalashning avtomatlashtirilgan sistemalari: Loyiñalashning avtomatlashtirilgan sistemalari, qaror qabul qilish, texnik sistema masalalari tushuntirilgan.