Mirzacho‘l vohasi sug‘oriladigan bo‘z-o‘tloqi tuproqlari, ularning biologik faolligi va uni yaxshilash yo‘llari
Ushbu dissertatsiya Mirzachoʻl vohasi sugʻoriladigan boʻz-oʻtloqi tuproqlarining biologik faolligini, xossalari va ularni yaxshilash yoʻllarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda tuproqlarning mikrobiologik, biokimyoviy va agrofizikaviy xossalariga turli oʻsimlik resurslarining ta’siri, ularning unumdorlikka va hosildorlikka ta’siri oʻrganilgan.
Asosiy mavzular
- KIRISH: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, uning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga mosligi, muammoning oʻrganilganlik darajasi, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati, shuningdek, tadqiqot natijalarining aprobatsiyasi va joriy qilinishi haqida ma’lumot beriladi.
- Mirzachoʻl vohasi tuproqlari oʻzlashtirish va sugʻorish natijasida ularning xossalari: Mirzachoʻl vohasi tuproqlarining meliorativ, ekologik, fizik, fizik-kimyoviy va agrokimyoviy xossalarida sezilarli oʻzgarishlar yuz berganligi, bu oʻzgarishlarning biologik faollikka ta’siri va uni uzoq yillar davomida oʻrganish boʻyicha tadqiqotlar yetarli emasligi ta’kidlangan. Shuningdek, vohalar iqlimining yumshoqlashuvi va bugʻlanishning kuchayishi natijasida havoning namligi oshganligi haqida ma’lumot berilgan.
- Mirzachoʻl vohasi sugʻoriladigan boʻz-oʻtloqi tuproqlarining xossa va xususiyatlari: Ushbu bobda sugʻoriladigan boʻz-oʻtloqi tuproqlarning morfologik belgilari, fizikaviy, kimyoviy, agrokimyoviy xossalari va mikrobiologik faolligi hamda ularning oʻzgarishi haqida batafsil ma’lumotlar keltirilgan. Tuproq kesmalarini takroriy oʻrganish natijasida tuproqning kimyoviy va fizikaviy xossalarida oʻzgarishlar yuz berishi hamda bu oʻzgarishlarning tuproqqa ta’sir koʻrsatishi ta’kidlangan.
- Mirzachoʻl vohasi sugʻoriladigan boʻz-oʻtloqi tuproqlarining biologik faolligi va uning oʻzgarishi: Mirzachoʻl vohasi tuproqlarining biogenligi va mikrobiologik faolligining oʻzgarishi boʻyicha 1958 va 2023-yillardagi ma’lumotlar solishtirilgan. Oʻzlashtirish va sugʻorish natijasida mikroorganizmlar sonining ortganligi, ammo ba’zi oʻzgarishlar qayd etilgan. Ayniqsa, bakteriyalar sonida sezilarli oʻzgarishlar kuzatilgan.
- Mirzachoʻl vohasi sugʻoriladigan boʻz-oʻtloqi tuproqlari unumdorligini yaxshilash yoʻllari: Ushbu bobda turli siderat ekinlarini ekish orqali tuproqning fizikaviy va agrokimyoviy xossalarini yaxshilash, biomassa hosil qilish va tuproq unumdorligini oshirish boʻyicha tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Sideratlarning tuproqqa ta’siri, oziqa moddalarining oʻzgarishi va hosildorlikka ta’siri bayon etilgan.
- XULOSALAR: Dissertatsiyada olib borilgan tadqiqotlar natijasida Mirzachoʻl vohasi tuproqlarining xossalari va biologik faolligida yuz bergan oʻzgarishlar aniqlangan. Siderat ekinlari yordamida tuproq unumdorligini va biologik faolligini oshirish boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari amaliyotga joriy etish uchun tavsiyalar berilgan.