“Tuliy tm3+, yevropiy eu3+ va terbiy tb3+ ionlari bilan faollashtirilgan ittriyli granat va ittriyli ftorid kristallarining magnitooptik va optik xossalari
Ushbu dissertatsiya ishida Tm³⁺, Eu³⁺ va Tb³⁺ kabi nodir yer ionlari bilan faollashtirilgan ittriyli granat va ittriyli ftorid kristallarining optik va magnitooptik xossalari eksperimental va nazariy jihatdan oʻrganilgan. Tadqiqot natijalari bu kristallar uchun yangi magnitooptik effektlarni aniqlashga va ularning nazariy izohini berishga qaratilgan. Xususan, Tm³⁺, Eu³⁺ va Tb³⁺ ionlarining energetik spektridagi "kvazi-dublet" holatlari aniqlangan va ularning optik va magnitooptik xususiyatlari oʻrganilgan. Tadqiqot natijalari kimyoviy texnologiyalar, lazer texnikasi va sensorlar ishlab chiqarish kabi sohalarda qoʻllanilishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Optik va magnitooptik xossalarning tadqiqi: Nodir yer ionlari bilan faollashtirilgan ittriyli granat va ittriyli ftorid kristallarining optik (spektroskopiya, lyuminessensiya) va magnitooptik (magnit sirkulyar qutblanish, Zeeman effekti) xossalari oʻrganilgan. Xususan, Tm³⁺, Eu³⁺ va Tb³⁺ ionlarining "kvazi-dublet" holatlari va ularning energiyalari aniqlangan.
- TbF₃ kristalining magnitooptik xususiyatlari: TbF₃ kristalining optik spektrlari, jumladan, 4f→4f va 4f→5d oʻtishlar tadqiq qilingan. Magnit maydon taʼsirida Zeeman splittingi va uning xususiyatlari oʻrganilgan. Bu kristalning aniq simmetriyaga ega emasligi va bu uning magnitooptik tadqiqotlarida qiyinchiliklar tugʻdirishi taʼkidlangan.
- Tm³⁺:YAG va EuGaG kristallarining magnitooptik va optik xossalari: Tm³⁺:YAG kristallarining lyuminessensiya spektrlari oʻrganilgan va "kvazi-dublet" holatlar aniqlangan. EuGaG kristalining magnit kirituvchanligi va Verde doimiysining temperaturaga bogʻliqligi tadqiq qilingan. Verde doimiysining grafitning magnitlanishiga proporsional emasligi aniqlangan.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati: Dissertatsiyada birinchi marta TbF₃ kristalining optik spektrlaridagi yangi magnitooptik effektlar aniqlangan va ularning nazariy asoslari yoritilgan. Tadqiqot natijalari yangi optik va magnitooptik qurilmalar, lazerlar va sensorlar ishlab chiqarishda qoʻllanilishi mumkin.