Qo‘shilgan qiymat solig‘i ma’murchiligida xufiyona iqtisodiyotni qisqartirish mexanizmini takomillashtirish
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti Oʻzbekiston Respublikasi soliq tizimini takomillashtirish, xufiyona iqtisodiyotni qisqartirish va soliq maʼmuriyatchiligini yanada yaxshilashga qaratilgan. Tadqiqotda qoʻshilgan qiymat soligʻi (QQS) maʼmurchiligida xufiyona iqtisodiyotni qisqartirish mexanizmlarini takomillashtirish boʻyicha ilmiy-uslubiy va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan. Jahon tajribasi, jumladan Xitoy Xalq Respublikasining soliq tizimi oʻrganilgan va Oʻzbekiston soliq tizimiga tatbiq etish boʻyicha takliflar berilgan. Shuningdek, tadqiqotda soliq yukini kamaytirish, biznesni yuritishni soddalashtirish va iqtisodiy oʻsishni ragʻbatlantirishga qaratilgan tadbirlar tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Qoʻshilgan qiymat soligʻi ma'murchiligini takomillashtirish jahonda xufiyona iqtisodiyotni qisqartirishning samarali mexanizmlaridan biri sifatida qaralmoqda. Zamonaviy raqamli texnologiyalarni joriy etish, xususan elektron hisobvaraq-fakturalar va onlayn soliq monitoringi tizimini keng qoʻllash orqali shaffoflik ta'minlanib, yashirin faoliyat yurituvchi xoʻjalik yurituvchi sub'ektlarning faoliyatini rasmiylashtirish imkoni yaratiladi.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Majburiy ravishda qoʻshilgan qiymat soligʻi toʻlovchisi sifatida e'tirof etiladigan tadbirkorlik subyektlariga ariza taqdim etilganda qoʻshilgan qiymat soligʻi boʻyicha maxsus roʻyxatdan oʻtkazilganligi toʻgʻrisida guvohnoma soliq xavfi darajasiga aniqlik kiritilmasdan turib avtomatik ravishda berilishi taklif qilingan.
- Tadqiqotning amaliy natijasi: Soliq qonunchiligida nazarda tutilgan soliq xavfi mezonlari va xufiyona iqtisodiyotni qisqartirishga oid muhim elementlarini bir tizimga aylantirish asosida samaradorlikni oshirish va iqtisodiy raqamli mexanizmni amaliyotga joriy qilish taklif etilgan.
- Xulosa: Qoʻshilgan qiymat soligʻi tizimini raqamlashtirish orqali soliq toʻlovchilar xufiyona faoliyat bilan shugʻullanishdan olgan daromadiga nisbatan intizomli soliq toʻlovchi sifatida koʻplab preferensiyalar olishi uchun shart-sharoitlar yaratilishi kerak. Bu esa soliqdan qochishni kamaytiradi va soliq tushumlarini koʻpaytiradi.