O‘zbek tilidagi makromatnlarda nutqiy etiket va uning pragmatik tadqiqi
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti oʻzbek tilidagi makromatnlarda nutqiy etiketning pragmatik xususiyatlarini va nutqiy xoslanishlarini tahlil qilishga, shuningdek, sportchining nutqiy etiketi hamda uning sotsiolingvistik omillarini ochib berishga bag'ishlangan. Tadqiqotning maqsadi oʻzbek tilidagi makromatnlarda nutqiy etiketning pragmatik xususiyatlari va nutqiy xoslanishlarini tahlil qilish, shuningdek, sportchining nutqiy etiketi hamda uning sotsiolingvistik omillarini ochib berishdan iborat. Tadqiqot natijalari tilshunoslikning matn sintaksisi, stilistika, lingvopragmatika, paralingvistika, sotsiolingvistika, lingvokulturologiya, kognitiv tilshunoslik kabi sohalariga oid nazariy qarashlarning muayyan darajada rivojlanishiga va to'ldirilishiga xizmat qiladi.
Asosiy mavzular
- Matn tushunchasi va uning jahon, rus tilshunosligidagi tadqiqi: Ushbu bobda matn tushunchasi, uning oʻziga xos xususiyatlari, unga aloqador hodisalar hamda matn boʻyicha jahon, rus va oʻzbek tilshunoslarining ilg‘or fikrlari ilgari surilgan. Nazariy jihatdan matnning lingvistik va pragmatik jihatlari ochib berilgan.
- Matn va diskurs munosabati: Ushbu faslda matn va diskurs oʻrtasidagi oʻzaro bog‘liqlik, ularning mantiqiy va pragmatik mohiyati tadqiq etilgan. Matnning oʻziga xos xususiyatlari, jumladan, informativlik, integratsiya, retrospeksiya va boshqalar oʻrganilgan.
- Mikro va makro matnlarning struktur-semantik tavsifi: Ushbu faslda kommunikativ informatsiya va matnning struktur-semantik tavsifi oʻrganilgan. Mikro va makromatnlarning oʻziga xos xususiyatlari, ularning pragmatik jihatlari tahlil etilgan.
- Oʻzbek tilidagi nutqiy etiket va uning zamonaviy tilshunoslikdagi tadqiqi: Ushbu bobda oʻzbek tilidagi nutqiy etiketning zamonaviy tilshunoslikdagi talqini, uning ijtimoiy, mental va madaniy birliklari aniqlangan. Nutqiy etiketning sotsial va pragmatik jihatlari tadqiq etilgan.
- Madaniyatlararo muloqotda nutqiy etiketning sotsiopragmatik talqini: Ushbu bobda madaniyatlararo muloqotda nutqiy etiketning sotsiopragmatik talqini, lingvomadaniy birliklarning nutqiy etiketni yaratishdagi oʻrni, nutqiy etiketning zamonaviy tilshunoslikdagi talqini oʻrganilgan.
- Nutqiy etiket va uning pragmatik tadqiqi: Ushbu bobda nutqiy etiket va uning pragmatik tadqiqi, nutqiy etiketning ijtimoiy xoslanishlari, nutqiy etiketda pragmatik omillarning roli ochib berilgan.
- Sportchining nutqiy etiketi va uning sotsiolingvistik omillari: Ushbu bobda sportchining nutqiy etiketi va uning sotsiolingvistik omillari, sport nutqining pragmatik xususiyatlari tahlil etilgan.