Mn(II), Fe (II), Co (II), Ni (II) va Cu (II) tuzlarining gidroksi- va aminobenzoy kislotalari hosilalari bilan komplekslari
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Mn(II), Fe(II), Co(II), Ni(II) va Cu(II) tuzlarining gidroksi- va aminobenzoy kislotalari hosilalari bilan hosil qilgan kompleks birikmalarini sintez qilish, ularning tarkibi, tuzilishi, fizik-kimyoviy va biologik xossalarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda 25 ta yangi koordinatsion birikmalar sintez qilingan va ular rentgenfazaviy, rentgenostrukturaviy, UB-, IQ-spektroskopik, element, termik va kvant-kimyoviy usullar yordamida tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari asosida MX-3 stimulyatori ishlab chiqilgan boʻlib, u qishloq xoʻjaligi ekinlarining rivojlanishiga ijobiy ta'sir koʻrsatishi aniqlangan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, jahonda va respublikamizda shu sohada olib borilgan ishlar, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, ob'ekt va predmeti, ilmiy yangiligi, amaliy ahamiyati va joriy qilinishi hamda tadqiqotning Oʻzbekiston Respublikasi fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga mosligi haqida ma'lumot berilgan.
- ADABIYOTLAR SHARHI: Birinchi bobida amino- va gidroksibenzoy kislota va hosilalarining metallar bilan hosil qilgan koordinatsion birikmalariga oid ishlar ko'rib chiqilgan. Bunda amino-va gidroksibenzoy kislota va hosilalarining Mn(II), Fe(II), Co(II), Ni(II) va Cu(II) tuzlari bilan komplekslari tahlil qilingan va ayrim hosilalari bilan koordinatsion birikmalari shu paytgacha yetarlicha oʻrganilmaganligi koʻrsatilgan.
- SINTЕZ QILINISHI VA TADQIQ QILISH USULLARI: Ikkinchi bobida birikmalarni sintezlash, skanerlovchi elektron mikroskop yordamida sintez qilingan birikmalarning element tahlili natijalari keltirilgan. Tadqiqotda rentgenfazaviy tahlil, IQ-, UB- va diffuz qaytarilish elektron spektroskopiyasi, rentgenofluoressent tahlil, differensial skanerlovchi kalorimetriya, strukturaviy tahlil, element, energiya-dispersion, termik analiz, kvant kimyoviy hisoblash usullaridan foydalanilgan.
- NATIJALAR VA ULARNI MUHOKAMA QILISH: Uchinchi bobida oʻtish metallari tuzlarining amino- va gidroksibenzoy kislotalar bilan hosil qilgan kompleks birikmalari tahlili keltirilgan. Olingan birikmalarning tuzilishi rentgenfazali, rentgenostrukturaviy, UB- va IQ-spektroskopik tahlillar yordamida oʻrganilgan. Shuningdek, sintez qilingan birikmalarning diffuz qaytarilish spektrlari tahlil qilingan, ularning termik barqarorligi aniqlangan, kvant-kimyoviy tahlil yordamida molekulalarning energetik va geometrik parametrlari belgilangan.
- Xulosa: Tadqiqot yakunida Mn(II), Fe(II), Co(II), Ni(II), Cu(II) xloridlari bilan aminobenzoy va gidroksibenzoy kislota hosilalarining 25 ta yangi komplekslari sintez qilindi va ularning tarkibi, tuzilishi va xossalari elementar, differensial termik, rentgen fazasi, strukturaviy tahlillar, IQ-, elektron spektroskopiya va skanerli elektron mikroskopiya yordamida aniqlandi. MX-3 stimulyatori qishloq xoʻjaligi ekinlari uchun foydali ekanligi ta'kidlangan.