Markaziy Osiyoda o‘sadigan Aconitum va Delphinium turkum o‘simliklarining diterpenoid alkaloidlari va ularning biologik faolligini o‘rganish

Ushbu avtoreferat Markaziy Osiyoda o'suvchi Aconitum va Delphinium turkum o'simliklarining diterpenoid alkaloidlari va ularning biologik faolligini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu o'simliklardan ajratilgan birikmalarning tuzilishi, kimyoviy xususiyatlari va biologik faolligi atroflicha o'rganilgan. Tadqiqot natijasida ko'plab yangi va ma'lum bo'lgan birikmalar ajratib olindi, ularning tuzilishi aniqlandi va biologik faolligi baholandi. Xususan, ayrim birikmalarning antiaritmik, analgetik, sitotoksik va antibakterial ta'sirlari o'rganildi. Tadqiqot O'zbekiston va Xitoyning tabiiy boyliklaridan samarali foydalanish va yangi dorilarni yaratish uchun muhim ilmiy asos bo'lib xizmat qiladi.

Asosiy mavzular

Diterpenoid alkaloidlarning kimyosi va biologik faolligi: Ushbu mavzu Markaziy Osiyoda o'suvchi Aconitum va Delphinium turkum o'simliklaridan ajratilgan diterpenoid alkaloidlarning kimyoviy tuzilishi, ularning biologik faolligi (antiaritmik, analgetik, sitotoksik, antibakterial) va tuzilish-faollik munosabatlarini o'rganishga bag'ishlangan.
Yangi birikmalarning ajratilishi va tuzilishini aniqlash: Tadqiqot davomida Aconitum va Delphinium turlaridan ko'plab yangi va ma'lum bo'lgan diterpenoid alkaloidlar va boshqa birikmalar ajratib olindi. Ularning tuzilishi HR-ESI-MS, 1D va 2D NMR spektroskopiyasi va boshqa usullar yordamida aniqlandi.
Biologik faollikni baholash: Ajratilgan birikmalarning antiaritmik, analgetik, sitotoksik va antibakterial faolliklari turli biologik testlar yordamida baholandi. Ba'zi birikmalar yurak-qon tomir kasalliklari va og'riqni qoldiruvchi vositalar sifatida istiqbolli ekanligi aniqlandi.
Tabiiy resurslardan foydalanish va yangi dorilarni yaratish: Tadqiqot O'zbekiston va Xitoyning o'simlik boyliklaridan ilmiy asosda foydalanish va yangi, samarali va arzon dorilarni yaratish imkoniyatlarini ko'rsatdi. Xususan, lappaconitine ni ko'p miqdorda ishlab chiqarish uchun D. naviculare var. lasiocarpum o'simligining salohiyati ko'rsatilgan.