Janubiy Tyan-Shan Qizilqum-Nurota segmentida oltin ma’danli konlarni bashoratlash-izlashning geologik-geofizik modellari
Ushbu avtoreferat Oʻzbekiston Respublikasi Seysmologiya institutida tayyorlangan va Janubiy Tyan-Shan Qizilqum-Nurota segmentida oltin ma'danli konlarni bashoratlash va izlashning geologik-geofizik modellarini ishlab chiqishga bag'ishlangan doktorlik dissertatsiyasining qisqacha mazmunini ochib beradi. Unda tadqiqotning dolzarbligi, ilmiy yangiligi, amaliy ahamiyati va natijalari batafsil yoritilgan. Tadqiqotda geofizik materiallardan foydalangan holda oltin ma'danli zonalarini aniqlashning yangi uslublari ishlab chiqilgan va amaliyotga tatbiq etilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Dunyo bo'ylab qazib olinadigan foydali qazilmalar zaxirasi kamayib borayotganligi sababli, yangi konlarni topishda istiqbolli maydonlarni va ulardagi geologik-strukturaviy birliklarni kompleks tahlil qilish zarurati tug'ilgan. Bu borada yangi oltin konlarini topishda ma'danlashuvini bashoratlash va izlashning geologik-geofizik modellarni ishlab chiqish, geofizik va geokimyoviy maydon ma'lumotlarini modellashtirish muhim ahamiyat kasb etadi.
- Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga mosligi: Tadqiqot respublika fan va texnologiyalarini rivojlantirishning VIII - «Yer haqidagi fanlar» (geologiya, geofizika, seysmologiya va mineral-xomashyolarni qayta ishlash) ustuvor yoʻnalishiga muvofiq bajarilgan.
- Ilmiy yangiligi va amaliy natijalari: Dissertatsiyada geofizik materiallar asosida oltin ma'danli zonalarini aniqlash uchun kompleks statistik tahlil uslubiyoti ishlab chiqilgan. Shuningdek, geofizik maydonlarni transformatsiyalash va geologik-geofizik mezonlardan kompleks foydalanishga asoslangan oltin ma'danlashuviga istiqbolli maydonlarni ajratish uslubiyoti ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari Oʻzbekiston Respublikasi geologiya-qidiruv ishlariga joriy etilgan va samaradorlikni oshirishga hissa qo'shgan.
- Tadqiqotning ishonchliligi: Tadqiqot natijalarining ishonchliligi, 4 ta xalqaro va 4 ta respublika ilmiy-amaliy anjuman hamda seminar treninglarda muhokama qilingan 29 ta ilmiy ishda chop etilgan natijalarga asoslangan.
- Xulosa: Dissertatsiya ishi Python Geoscience Modeling and Interpretation (PyGMI) dasturiy ta'minotining modifikatsiyasi bilan o'tgan yillardagi materiallarni qayta ishlash va interpretatsiyalashning an'anaviy usullaridan yuqori ilmiy texnologiyali dasturiy vositalarga oʻtishga yangicha yondashuvlarni qoʻllash natijasi hisoblanadi. Natijada geofizik maydonlar majmuasini qayta ishlash va interpretatsiyalash asosida istiqbolli oltin ma'danli zonalarini ajratish va chegaralarini aniqlash yirik ilmiy muammosini mustaqil yechimi taklif qilindi. Ilmiy-nazariy va uslubiy xususiyatdagi asosiy natijalar keltirilgan.