Коронавирус инфекцияси натижасидаги асоратларни эрта аниқлаш ва олдини олиш мезонларини ишлаб чиқиш
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2025-yil 7-maydagi 17-sonli xulosasi asosida tibbiyot amaliyotiga joriy etilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi COVID-19 infeksiyasi natijasida kelib chiqadigan asoratlarni erta aniqlash va ularning oldini olish mezonlarini ishlab chiqishdan iborat. Tadqiqotda bemorlarning yoshi, jinsi, komorbidligi va kasallikning og‘ir kechishi o‘rtasidagi bog‘liqlik o‘rganilgan. Shuningdek, immunitet tizimi ko‘rsatkichlari va yallig‘lanish markerlarining dinamikasi tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari COVID-19 asoratlarini prognozlash va oldini olish bo‘yicha muhim klinik va amaliy tavsiyalar beradi.
Asosiy mavzular
- COVID-19 ning dastlabki belgilari va simptomlari: Tadqiqotda bemorlarda uchraydigan asosiy simptomlar, jumladan isitma, holsizlik, ishtahaning pasayishi, mialgiya, tomoq og‘rig‘i, hansirash kabi belgilarning kasallikning og‘ir kechishiga nisbatan taqsimlanishi ko‘rsatilgan.
- COVID-19 ning asosiy asoratlari: Tadqiqotda COVID-19 bilan kasallangan bemorlarda aniqlangan giperglikemiya, pnevmoniya (ikki tomonlama va polisegmentar), nafas etishmovchiligi, o‘tkir yurak qon-tomir etishmovchiligi, sepsis, ko‘p a’zolar etishmovchiligi va tomirlar trombozi kabi asosatlar kasallikning og‘irlik darajasiga qarab tahlil qilingan.
- Komorbidlik indeksi va COVID-19 ning og‘ir kechishi o‘rtasidagi bog‘liqlik: Charlson komorbidlik indeksi bilan bemor yoshi va o‘pka to‘qimasining zararlanish darajasi o‘rtasidagi kuchli korrelyasion bog‘liqlik aniqlangan. Komorbidlik indeksi 3 ball dan yuqori bo‘lganda o‘lim xavfi 85% ga yetishi asoslab berilgan.
- Immunitet ko‘rsatkichlari va yallig‘lanish markerlarining roli: Antigen-bog‘lovchi limfotsitlar (ABL) darajasining o‘zgarishi va yallig‘lanish markerlari (Ferriitin, IL-1, IL-6, CRP) ning COVID-19 ning og‘ir kechishi va asoratlarni prognozlashdagi roli o‘rganilgan. Ferriitin va ABL o‘rtasidagi kuchli bog‘liqlik aniqlangan.
- COVID-19 ni oldini olish va davolash bo‘yicha tavsiyalar: Tadqiqot natijalari asosida COVID-19 asoratlarini erta aniqlash va oldini olish bo‘yicha klinik va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.