Globallashuv sharoitida vorisiylikka an’anaviy va innovatsion yondashuvlarning jamiyat taraqqiyotidagi o‘rni

Ushbu dissertatsiya mavzusi O'zbekiston Respublikasi Oliy attestatsiya komissiyasida ro'yxatga olingan. Tadqiqot Samarqand davlat chet tillar institutida bajarilgan. Mavzu bo'yicha avtoreferat uch tilda (o'zbek, rus, ingliz) tayyorlanib, keng jamoatchilikka havola etilgan. Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Milliy universiteti huzuridagi ilmiy kengashda himoya qilingan. Dissertatsiyada globallashuv sharoitida an'anaviy va innovatsion yondashuvlarning jamiyat taraqqiyotiga ta'siri, ularning oʻzaro bog'liqligi va samaradorligi ilmiy-falsafiy jihatdan tadqiq etilgan. Tadqiqotning dolzarbligi va jahon ilm-fani yutuqlari bilan bog'liqligi, shuningdek, O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mos kelishi asoslab berilgan. Mavzuning o'rganilganlik darajasi xorijiy va mahalliy ilmiy tadqiqotlar misolida tahlil qilingan. Tadqiqotning maqsadi va vazifalari, usullari, ilmiy yangiligi, amaliy natijalari va ishonchliligi asoslab berilgan. Globallashuv davrida an'anaviy va innovatsion yondashuvlarning jamiyat taraqqiyotiga ta'siri, ularning ijtimoiy, madaniy, iqtisodiy jihatlari va oʻzaro integratsiyasi tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari asosida kelajak avlodlar uchun milliy qadriyatlarni saqlash va rivojlantirish bo'yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahonda kechayotgan global oʻzgarishlar insoniyat madaniy munosabatida jiddiy transformatsiyalarni kuchaytirmoqda. An'analar va innovatsiyalar oʻrtasidagi muvozanatning buzilishi milliy madaniyatlar yoʻqolishi yoki bir xil koʻrinishga kelish xavfini keltirib chiqarmoqda. Shu sababli, vorisiylikni an'anaviy va innovatsion yondashuvlar orqali mohiyatini ochib berish va bu ikki qarashni uyg'unlashtirish mexanizmlarini ishlab chiqish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biri.
Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalarining ustuvor yoʻnalishlariga bogʻliqligi: Tadqiqot respublika fan va texnologiyalar rivojlanishining I. “Axborotlashgan jamiyat va demokratik davlatni ijtimoiy, huquqiy, iqtisodiy, madaniy, ma'naviy-ma'rifiy rivojlantirishda innovatsion gʻoyalar tizimini shakllantirish va ularni amalga oshirish yoʻllari” nomli ustuvor yoʻnalishiga muvofiq bajarilgan.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Globallashuv sharoitida vorisiylikka an'anaviy va innovatsion yondashuvlarning shakllanishi, integratsiyasi hamda jamiyat taraqqiyotiga ta'sirini ochib berish. Vazifalari: vorisiylik jarayonida an'anaviy qadriyatlar, madaniy meros va tarixiy tajriba asosidagi yondashuvlarning ijtimoiy, madaniy, iqtisodiy jihatlarini tahlil qilish; zamonaviy texnologiyalar yordamida innovatsion yondashuvlarning vorisiylik jarayonidagi rolini jamiyat taraqqiyotiga qoʻshayotgan hissasini baholash; an'anaviy va innovatsion yondashuvlar oʻrtasidagi integratsiya, sintez va oʻzaro ta'sir mexanizmlarining bogʻliqligi hamda sinergetik samaradorligini tahlil qilish; globallashuvning vorisiylik jarayoniga koʻrsatayotgan ta'siri va natijasidagi oʻzgarishlarning ijobiyligini saqlashda mahalliy amaliyot hamda xalqaro tajribalar uygʻunligini tahlil qilish; vorisiylik jarayonida qoʻllanilayotgan an'anaviy va innovatsion yondashuvlarning samaradorligini solishtirish hamda ularning afzalliklari, kamchiliklarini aniqlash.
Tadqiqot natijalarining amaliy ahamiyati: Amaliy ahamiyati, ilgari surilgan taklif-tavsiyalardan Oʻzbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi tizimidagi tashkilotlar faoliyatida, innovatsion tafakkurni shakllantirish orqali milliy oʻzlikni saqlagan holda global taraqqiyotga moslashish dasturlarini ishlab chiqishda, viloyatlardagi mavjud milliy madaniyat markazlarida, mahallalar, ta'lim-tarbiya dargohlari, ijodiy uyushmalar o'z amaliy faoliyatlarida hamda mavzuga oid fanlarda qo'llaniladigan darslik va oʻquv-metodik materiallarni tayyorlashda foydalanish mumkin.
Xulosa: Globallashuv sharoitida vorisiylik an'anaviy va innovatsion yondashuvlarning jamiyat taraqqiyotidagi o'rnini falsafiy tahlil qilish asosida quyidagi nazariy xulosalar ishlab chiqildi: 1. Vorisiylik jamiyatning barqaror rivojlanishi uchun fundamental ahamiyatga ega. 2. Vorisiylik an'analarining obyektiv zarurati ijtimoiy hayotning barcha jihatlarida yaqqol namoyon boʻladi. 3. Avlodlararo vorisiylikni tadqiq qilishda har bir metodologik yondashuvning oʻziga xos afzalliklari mavjud. 4. Vorisiylik jarayonida milliy va xorijiy tajribalar bir-birini to'ldiruvchi va boyituvchi rol o'ynaydi. 5. Innovatsion yondashuvlar va preemstvennost' ne protiveryat drug drugu. 6. V ramkah kommunikativnoy kul'tury traditsionnyy podxod otrazhaet nepreryvnost' tsennostnogo naslediya. 7. Tsennosti traditsionnoy preemstvennosti imeyut drevnie korni v istorii chelovechestva. 8. Predstaviteli starshego pokoleniya vnosyat vazhnyy vklad v natsional'noe razvitie blagodarya svoemu bogatym opytu i nravstvennym.