Silybum marianum L. асосида гепатопротектор биофаол кутттимча. таркибини танлаш ва технологиясини ишлаб чикиш

Ushbu dissertatsiya avtoreferati "Silybum marianum L." o'simligi urug'lari va boshqa dorivor o'simliklar asosida jigar faoliyatini himoya qiluvchi (gepatoprotektor) biofaol qo'shimchalarni tanlash va ularning texnologiyasini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda jigar xastaliklarini davolash va oldini olishga qaratilgan yangi dorivor vositalarni yaratishning dolzarbligi ko'rsatilgan. Asosiy e'tibor "Silybum marianum L." (oq qaraq, oddiy marr) o'simligining dorivor xususiyatlariga qaratilib, undan olingan ekstraktlar asosida kapsula va fitotoy shaklidagi biofaol qo'shimchalarning tarkibi hamda texnologiyasi ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijasida yangi va samarali gepatoprotektor qo'shimchalarni yaratish bo'yicha ilmiy va amaliy asoslar yaratilgan.

Asosiy mavzular

• Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, maqsad va vazifalari, tadqiqot obyekti va predmeti, ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati, shuningdek, tadqiqotning ilmiy-tadqiqot muassasasi ish rejalari bilan bog'liqligi asoslab berilgan. Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra, aholining 3,5 foizi jigar kasalliklaridan aziyat chekayotgani ta'kidlanib, samarali davolash usullarini ishlab chiqish zarurati ko'rsatilgan. "Silybum marianum L." o'simligining gepatoprotektor xususiyatlariga ega ekanligi va uning tarkibidagi silimarinning ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.
• Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Tadqiqotning asosiy maqsadi "Silybum marianum L." o'simligi urug'idan va qora muruchdan quruq ekstraktlar ajratib olish hamda zarjava va arpa bodiyon bilan aralashmasidan kapsula va fitotoy shaklidagi biofaol qo'shimcha tayyorlash texnologiyasini ishlab chiqishdan iborat. Tadqiqot vazifalari quyidagilardan iborat: ekstrakt asosida kapsula tarkibini tanlash va texnologiyasini ishlab chiqish; fitotoy texnologiyasini ishlab chiqish; saqlash sharoitlari va yaroqlilik muddatlarini belgilash; tegishli texnologik yo'riqnomalarni tasdiqlashga taqdim etish.
• Tadqiqot obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida "Silybum marianum L." o'simligi urug'i, qora muruch (piper nigrum) quruq ekstraktlari hamda maydalangan zarjava va arpa bodiyon o'simliklari tanlangan. Tadqiqot predmeti esa "Silybum marianum L." o'simligi urug'idan olingan ekstrakt asosida gepatoprotektor ta'sirga ega biofaol qo'shimchalarning qabul qilishga qulay kapsula va fitotoy shakllarining tarkibi, texnologiyalari, sifat me'yorlari va saqlash sharoitlarini ishlab chiqishdan iborat.
• Tadqiqot usullari va ilmiy yangiligi: Tadqiqotda zamonaviy fizik-kimyoviy, texnologik, biofarmasevtik usullardan, jumladan, YuQK, YuSKX, SФ kabi usullardan foydalanilgan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi shundaki, ilk bor mahalliy "Silybum marianum L." o'simligi urug'idan olingan ekstrakt, zarjava, arpa bodiyon va qora muruch ekstraktlari asosida gepatoprotektor ta'sirga ega biofaol qo'shimchalarning ilmiy asoslangan tarkibi va texnologiyasi ishlab chiqilgan.
• Amaliy natijalar va joriy qilish: Tadqiqot natijasida "GEPO NIIIVS" kapsulasi va fitotoyining jigar faoliyatini himoya qiluvchi ta'siri tasdiqlangan. Ushbu qo'shimchalarning saqlash sharoitlari va yaroqlilik muddatlari aniqlangan. Ishlab chiqilgan texnologik yo'riqnomalar tasdiqlanib, qo'shimchalarni sanoat miqyosida ishlab chiqarish yo'lga qo'yilgan. Bu esa import o'rnini bosuvchi va eksportbop mahsulotlar yaratishga hissa qo'shadi.