Klassik yunon falsafasi va sharq peripatetizmida erkinlik fenomeni komparativistikasi
Ushbu avtoreferat klassik yunon falsafasi va sharq peripatetizmida erkinlik fenomeni hamda uning ijtimoiy-siyosiy, axloqiy va falsafiy jihatdan ko'rib chiqilishini qamrab oladi. Tadqiqotning maqsadi erkinlik tushunchasining tarixiy rivojlanishini va turli davrlardagi falsafiy qarashlarning qiyosiy tahlilini amalga oshirishdan iborat. Unda Sokrat, Platon, Aristotel, Forobiy, Ibn Rushd va Ibn Xaldun kabi buyuk mutafakkirlarning erkinlik haqidagi qarashlari tahlil qilinadi. Shuningdek, erkinlikning zamonaviy jamiyatdagi o'rni va ahamiyati ham o'rganiladi. Tadqiqot natijalari erkinlik fenomenining murakkabligi va ko'p qirraliligini ko'rsatib beradi. Tadqiqotda sotsiologik usullardan foydalanilib, yosh avlodning erkinlik haqidagi tushunchalari ham o'rganilgan. Erkinlikning jamiyatdagi o'rni, uning ijtimoiy-siyosiy va axloqiy jihatlari, shuningdek, uning tarixiy rivojlanishi va zamonaviy dunyodagi ahamiyati atroflicha tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- KIRISH: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, muammoning o'rganilganlik darajasi, ilmiy yangiligi, tadqiqotning Respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining asosiy ustuvor yo'nalishlariga mosligi, obyekti va predmeti, metodlari, maqsadi va vazifalari, olingan natijalarning ilmiy va amaliy ahamiyati, tadqiqot natijalarini amaliyotga joriy etilganligi, nashr etilgan ishlar va dissertatsiya hajmi bo'yicha ma'lumotlar asoslangan.
- Klassik yunon va sharq peripatetizmi falsafasidagi erkinlik fenomenining nazariy-metodologik aspektlari: Ushbu bobda antik klassik yunon falsafasi va oʻrta asr sharq peripatetizmida erkinlik kategoriyasini oʻrganishning metodologik asoslari, o'sha davrlardagi mutafakkirlarning erkinlik to'g'risidagi qarashlarini solishtirishda komparativistik uslubning oʻrni hamda antik yunon klassik falsafasi va sharq peripatetizmidagi erkinlik fenomenining hozirgi zamon falsafasidagi qarashlar bilan qiyosi ochib berilgan.
- Antik yunon klassik falsafasida erkinlik haqidagi qarashlarning transformatsiyasi: Bobda Sokrat va uning maktablari falsafasida erkinlik talqinining divergensiyasi, erkinlik atamasining Platon ta'limotidagi dialektikasi hamda Aristotel qarashlarida erkinlik fenomeni determinizmi koʻrsatib o'tilgan.
- Sharq peripatetizmi vakillarining erkinlik kategoriyasiga munosabati: Ushbu bobda Abu Nasr Farobiy falsafasining ijtimoiy-siyosiy tizimida erkinlik oʻrni, Ibn Rushdning raddiyalar orqali shakllantirgan erk va qismat masalasi hamda Ibn Xaldun qarashlaridagi tarixiy yondashuvida erkinlikni boshqaruv bilan aloqasi kabilar namoyon boʻlgan.
- Solihtirilgan erkinlik tushunchasining tarixiy oʻzgarish jarayoni: Bu bobda erkinlik tushunchasini jamiyat, siyosat, axloq va iqtisodiy rivojlanish bilan bog'liq holda ko'rib chiqiladi. Shuningdek, erkinlikning zamonaviy jamiyatdagi o'rni va ahamiyati tahlil qilinadi.
- XULOSA: Erkinlikning ijtimoiy-siyosiy, axloqiy va falsafiy jihatlari, uning tarixiy rivojlanishi va zamonaviy jamiyatdagi ahamiyati haqidagi asosiy xulosalar keltirilgan.