Наследование и наследуемость некоторых морфохозяйственных признаков у межсортовых гибридовF1-F2 хлопчатника

Ushbu dissertatsiya ishi gʻoʻzaning F1 va F2 avlodlari duragaylarida ayrim morfologik va xoʻjalik belgilarining irsiylanishi va oʻzgaruvchanligini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotlar gʻoʻzaning turli navlari oʻrtasidagi chatishtirish natijasida olingan duragay materiallar asosida olib borilgan. Dissertatsiyada vegetatsiya davrining uzunligi, birinchi hosil shoxining joylashuvi, oʻsimlikning balandligi, bir tupdagi koʻsaklar soni, bir koʻsakdagi paxta tolasi massasi, bir oʻsimlikdagi paxta tolasi hosildorligi, tolaning chiqishi, tola shtapel uzunligi va Verticillium viltiga chidamlilik kabi belgilar tahlil qilingan. Irsiy oʻzgaruvchanlik, nasldan-naslga oʻtish xususiyatlari va seleksiya jarayonida foydali genotiplarni aniqlash imkoniyatlari koʻrib chiqilgan.

Asosiy mavzular

• Vegetatsiya davrining uzunligi (ertapisharlik): G'o'zaning ertapisharligi seleksiya uchun muhim belgi bo'lib, hosilning muddatini va sifatini belgilaydi. Tadqiqotda duragay avlodlarda vegetatsiya davrining uzunligi o'rganilib, ertapishar shakllarni aniqlash imkoniyatlari tahlil qilingan.
• Birinchi hosil shoxining joylashuvi: Birinchi hosil shoxining balandligi g'o'za hosildorligiga ta'sir qiluvchi omillardan biridir. Dissertatsiyada duragay o'simliklarda birinchi hosil shoxining joylashuvi o'rganilib, past joylashgan hosil shoxlariga ega shakllarni ajratib olish imkoniyatlari ko'rib chiqilgan.
• O'simlikning balandligi: O'simlikning balandligi hosildorlik va agrotexnika bilan bog'liq. Duragay avlodlarda o'simlik balandligining o'zgaruvchanligi tahlil qilinib, ixcham va hosildor shakllarni aniqlash yo'llari ko'rsatilgan.
• Bir tupdagi ko'saklar soni: Har bir o'simlikdagi ko'saklar soni hosildorlikning muhim ko'rsatkichidir. Tadqiqotda duragay avlodlarda ko'saklar sonining o'zgaruvchanligi o'rganilib, ko'p ko'sakli shakllarni ajratib olish imkoniyatlari tahlil qilingan.
• Bir ko'sakdagi paxta tolasi massasi: Har bir ko'sakdagi paxta tolasi massasi hosildorlikni belgilovchi asosiy omillardan biridir. Duragay avlodlarda bu belgining irsiylanishi o'rganilib, yirik ko'sakli shakllarni seleksiya qilish yo'llari ko'rsatilgan.
• Bir o'simlikdagi paxta tolasi hosildorligi: Har bir o'simlikdan olinadigan paxta tolasi miqdori hosildorlikning yakuniy ko'rsatkichidir. Duragay materiallarda hosildorlikning irsiylanishi va o'zgaruvchanligi o'rganilib, yuqori hosildorlikka ega shakllarni aniqlash imkoniyatlari ko'rib chiqilgan.
• Tola chiqishi: Tola chiqishi paxtaning sifatini belgilovchi muhim omil. Duragay avlodlarda tolaning chiqish foizi o'rganilib, yuqori sifatli tola olish imkoniyatlari tahlil qilingan.
• Tola shtapel uzunligi: Tola shtapel uzunligi tolaning sifatini belgilovchi asosiy omillardan biridir. Duragay materiallarda tola shtapel uzunligining irsiylanishi o'rganilib, uzun tolali shakllarni seleksiya qilish yo'llari ko'rsatilgan.
• Verticillium viltiga chidamlilik: Verticillium viltiga chidamlilik g'o'za seleksiyasida muhim yo'nalishlardan biri hisoblanadi. Duragay avlodlarda viltga chidamli shakllarni ajratib olish imkoniyatlari o'rganilgan.