Безопасность транспортных средств
Ushbu kitob avtomobil xavfsizligining turli jihatlarini o'rganadi, jumladan aktiv, passiv va ekologik xavfsizlik. Unda avtomobilning harakatlanish xususiyatlari, tormozlash, barqarorlik, boshqaruvchanlik, yurish qobiliyati, ko'rish qobiliyati va haydovchining ish muhiti kabi omillarga e'tibor qaratiladi. Shuningdek, avtomobillarni loyihalash, texnik xizmat ko'rsatish va ishlatishda xavfsizlikni ta'minlash masalalari ham muhokama qilinadi. Manba ma'lumotlari, normativ hujjatlar hamda xavfsizlikni oshirishga qaratilgan tadqiqotlar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Harakat xavfsizligining klassifikatsiyasi: Aktiv, passiv, avariyadan keyingi va ekologik xavfsizlik turlari. Avtomobilning xavfsizligini ta'minlashga qaratilgan normativ hujjatlar va qonunlar.
- Avtomobilning tortish-tezlik va dinamik xususiyatlari: Avtomobilning tezlanish, tormozlanish, barqarorlik va boshqaruvchanlik kabi harakatlanish xususiyatlarining xavfsizlikka ta'siri.
- Avtomobilning tormoz xususiyatlari: Tormoz tizimlarining turlari, tormozlash yo'li, tormozlashning barqarorligi va tormozlash jarayonining xavfsizlikka ta'siri.
- Avtomobilning turg'unligi: Avtomobilning aylanish va siljishga qarshi turish qobiliyati. Turg'unlikka ta'sir etuvchi omillar va uni baholash usullari.
- Avtomobil boshqaruvi: Avtomobilni boshqarish qulayligi va haydovchining yo'nalishni saqlash yoki o'zgartirish qobiliyati. Boshqaruvchanlikni yaxshilash usullari.
- Avtomobilning o'tish qobiliyati: Avtomobilning turli yo'l sharoitlarida harakatlana olish qobiliyati. O'tish qobiliyatini oshirish usullari.
- Avtomobilning manevrliligi va axborotliligi: Avtomobilning tor joylarda harakatlana olish qobiliyati va haydovchiga kerakli ma'lumotlarni yetkazib bera olish xususiyati.
- Avtomobilning vazn va geometrik parametrlari: Avtomobilning og'irligi, o'lchamlari va markazlashuvi uning xavfsizligiga qanday ta'sir qilishi.
- Haydovchining ish joyi, mikroiqlim, ergonomika va vibratsiyasi: Haydovchining ish joyining qulayligi, harorat, namlik, yorug'lik va shovqin kabi omillarning xavfsizlikka ta'siri.
- Zaharli gazlar va harakatning silliqligi: Avtomobildan chiqadigan zaharli gazlarning xavfsizligiga ta'siri va harakatning silliqligini qanday yaxshilash mumkin.
- Avtomobilning ko'rinishi: Avtomobilning o'lik nuqtalari, oynalar va haydovchining ko'rish qobiliyatining xavfsizlikka ta'siri.
- Kuzov shakli, xavfsizlik elementlari va bamperlar: Avtomobil kuzovining shakli, bamperlar va xavfsizlik yostiqchalari kabi xavfsizlik elementlarining xavfsizlikka ta'siri.
- Hayotiy faoliyat zonasi, xavfsizlik kamarlari va xavfsizlik elementlari: Avtomobilning hayotiy faoliyat zonasi, xavfsizlik kamarlari va xavfsizlik yostiqchalarining xavfsizlikka ta'siri.
- Yong'inga qarshi va evakuatsiya tadbirlari: Yong'in xavfini kamaytirish va avariya holatida odamlarni evakuatsiya qilish usullari.
- Yoqilg'i-moylash materiallarining atrof-muhitga ta'siri: Avtomobilning atrof-muhitga ta'siri va uni kamaytirish usullari.