Аҳмад Яссавий
Ushbu matnda Ahmad Yassaviyning hayoti, ijodi va merosi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Yassaviyning tarjimai holi, asarlari, tasavvufiy qarashlari va adabiy uslubi tahlil qilingan. Shuningdek, uning asarlarining xalq og'zaki ijodiga yaqinligi, til xususiyatlari va adabiy an'analari ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Hayoti va tarjimai holi: Ahmad Yassaviyning hayoti haqida kam ma'lumot borligi, asosiy manbalar "Hikmatlar" va tarixiy-adabiy asarlar ekanligi ta'kidlangan. Uning Yassi shahrida tug'ilgani, otasi Ibrohim Turkistonning taniqli shayxlaridan bo'lgani, onasi Qorachoch Momo nomi bilan mashhurligi qayd etilgan. Bolaligi og'ir kechgani, yoshligida otasidan ayrilgani va Arslon bobo qo'lida tarbiyalangani haqida ma'lumot berilgan.
- Tasavvufiy qarashlari: Ahmad Yassaviyning tasavvuf ilmini chuqur o'zlashtirgani, xalq orasida "Madinada Muhammad, Turkistonda Xoja Ahmad" degan naqlda mashhur bo'lgani aytilgan. Uning ta'limotida nafsni tiyish, haqiqatni anglash, inson ma'naviyatini yuksaltirish g'oyalari asosiy o'rinni egallashi ta'kidlangan.
- "Hikmatlar" to'plami: "Hikmatlar" Ahmad Yassaviy merosining asosiy qismi ekanligi, unda 240 ga yaqin she'r borligi, xalq orasida "Devoni hikmat" nomi bilan mashhurligi qayd etilgan. She'rlarda "Kul Xoja Ahmad", "Xoja Ahmad Yassaviy" kabi taxalluslar ishlatilgani ko'rsatilgan.
- Adabiy uslubi: Ahmad Yassaviy she'riyatining xalq og'zaki ijodiga yaqinligi, she'rlarda pir, darvesh, oshiq kabi obrazlar ko'pligi, og'zaki ijod an'analari bilan bog'liqligi ta'kidlangan. She'rlarining barmoq vaznida yozilgani, ko'pincha 11 yoki 12 bo'g'inli ekani aytilgan.