Устройства для измерения температуры
Ushbu maqola har xil turdagi harorat o'lchash asboblariga bag'ishlangan. Unda termoelektrik termometrlarning ishlash printsipi, ularning turlari, afzalliklari va kamchiliklari haqida ma'lumot berilgan. Termoparlarning qanday materiallardan yasalishi, qanday harorat oralig'ida ishlashi, shuningdek, ularni kalibrlash usullari ko'rsatilgan. Maqolada termoparlarni turli sanoat sohalarida qo'llashning muhimligi ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Termoelektrik termometrlar (termoparlar): Termoparlar har xil turdagi materiallardan yasalgan ikki xil o'tkazgichning kontakt joyida haroratga bog'liq holda hosil bo'ladigan termoelektrik kuch (TEK) asosida ishlaydi. TEK harorat va material turiga bog'liq bo'lib, kesim va uzunlikka bog'liq emas. Termoparlar tabiiy, yarim sun'iy va sun'iy turlarga bo'linadi. Ishchi uchi o'lchanadigan muhitga tushiriladi, erkin uchlari esa o'lchash asbobiga ulanadi.
- Termoparlarning turlari va xususiyatlari: Sanoatda keng qo'llaniladigan termoparlarning to'rt turi: platino-platina rodiy (TPP), xromel-alyumel (TXA), xromel-kopel (TXK) va NK-CA. Har bir tur har xil harorat oralig'ida ishlaydi va har xil TEK hosil qiladi. Masalan, TPP 1300-1600 °C gacha, TXA 900-1300 °C gacha, TXK 600-800 °C gacha va NK-CA 1000 °C gacha ishlaydi.
- Termoparlarni kalibrlash: Termoparlarni 300 °C gacha bo'lgan haroratlarda kalibrlash uchun ularning ko'rsatkichlari namunaviy asboblar bilan solishtiriladi. Harorat oshirilganda va pasaytirilganda ko'rsatkichlar har 20-50 °C da olinadi. 300 °C dan yuqori haroratlarda kalibrlash uchun quvurli pechlar ishlatiladi va namunaviy termoparlar bilan bir vaqtda nazorat qilinadi. Erkin uchlar 0 °C haroratda ushlab turiladi.
- Termoparlarning afzalliklari va kamchiliklari: Termoparlarning afzalliklari: keng harorat oralig'i, kichik inersionlik, haroratni masofadan uzatish qulayligi, turli xil seriyali termoparlar va ikkilamchi asboblar mavjudligi, vibratsiya va zarbalar sharoitida o'lchash imkoniyati. Kamchiliklari: TEK qiymatining kichikligi, yuqori sezuvchanlikdagi asboblar talab etiladi.