Anorganik kimyo fanidan laboratoriya ishlari uchun uslubiy ko’rsatma
Ushbu kitobda anorganik kimyo fanidan laboratoriya mashg'ulotlari uchun uslubiy ko'rsatmalar berilgan. Unda moddalarning sinflanishi, oksidlar, asoslar, kislotalar, tuzlar, metallarning kimyoviy ekvivalentlari, eritmalar, kuchli va kuchsiz elektrolitlar, ion almashinish reaksiyalari, suvning ion ko'paytmasi, tuzlarning gidrolizi, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari, metallarning kuchlanish qatori, temir va ruh birikmalarining xossalari kabi mavzularga doir laboratoriya ishlari bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Oksidlar haqida tushuncha: Oksidlarning tuzilishi, olinishi va xossalari laboratoriya ishlari orqali o'rganiladi. Oksidlarning sinflanishi, tuz hosil qiladigan va qilmaydigan oksidlar, asosli, kislotali va amfoter oksidlar haqida ma'lumot beriladi.
- Asoslar haqida tushuncha: Asoslarning tuzilishi, sinflanishi va olinish usullari ko'rib chiqiladi. Ishqorlar, amfoter gidroksidlar va ularning xossalari laboratoriya tajribalari orqali o'rganiladi.
- Kislotalar haqida tushuncha: Kislotalarning tuzilishi, sinflanishi (kislorodli va kislorodsiz), olinish usullari va xossalari, neytrallanish reaksiyalari haqida ma'lumot beriladi.
- Tuzlar haqida tushuncha: Tuzlarning tuzilishi, olinishi va xossalari, normal, nordon va gidroksi tuzlar haqida tushuncha beriladi. Tuzlarning o'zaro ta'siri va metallarning tuzlar bilan reaksiyalari ko'rib chiqiladi.
- Metallning kimyoviy ekvivalenti: Metallning ekvivalentini kislotadan vodorodni siqib chiqarish usuli bilan aniqlash, ekvivalentlar qonuni, oddiy va murakkab moddalarning ekvivalentini topish usullari bayon etilgan.
- Eritmalar. Eruvchanlik: Eritmalar, eritma konsentrasiyasi, eruvchanlik, erish issiqligi, to'yingan, to'yinmagan va o'ta to'yingan eritmalar haqida ma'lumot beriladi. Kristallogidratlar va ularning xossalari ko'rib chiqiladi.
- Eritmalar konsentrasiyasi: Eritma konsentrasiyasini ifodalash usullari (foizli, normal, molyar, molyal), eritma tayyorlash usullari, yuqori konsentrasiyali eritmadan past konsentrasiyali eritma tayyorlash usullari bayon etilgan.
- Kuchli va kuchsiz elektrolitlar: Elektrolitlar va elektrolitmaslar, elektrolitik dissosilanish, dissosilanish darajasi, dissosilanish konstantasi, kuchli va kuchsiz elektrolitlarning farqi, dissosilanish darajasiga ta'sir etuvchi omillar ko'rib chiqiladi.
- Ion almashinish reaksiyalari: Ionli reaksiyalar, molekulyar va ionli tenglamalar, cho'kma hosil qiluvchi, gaz ajraluvchi va kam dissotsilanuvchi moddalar hosil qiluvchi reaksiyalar, reaksiyalarning borish shartlari bayon etilgan.
- Suvning ion ko'paytmasi. Tuzlarning gidrolizi: Suvning dissotsilanishi, ion ko'paytmasi, pH, indikatorlar, tuzlarning gidrolizi, kuchli asos va kuchsiz kislotadan, kuchsiz asos va kuchli kislotadan, kuchsiz asos va kuchsiz kislotadan hosil bo'lgan tuzlarning gidrolizi ko'rib chiqiladi.
- Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari: Oksidlanish, qaytarilish, oksidlovchi, qaytaruvchi, oksidlanish darajasi, elektron balansi usuli, reaksiyalarning tenglamalarini tuzish usullari bayon etilgan.
- Metallarning kuchlanish qatori: Metallarning aktivligi, elektrod potensiali, metallarning kislotalar, ishqorlar va tuzlar bilan reaksiyalari, metallarning korroziyasi, galvanik elementlar haqida ma'lumot beriladi.
- Temir va uning birikmalari hossalari: Temirning xossalari, olinishi, qo'llanilishi, temir (II) va temir (III) birikmalarining xossalari, temirning kislotalar, ishqorlar va tuzlar bilan reaksiyalari, temirning kompleks birikmalari ko'rib chiqiladi.
- Ruh birikmalarining hossalari: Ruhning xossalari, olinishi, qo'llanilishi, ruhning kislotalar, ishqorlar va tuzlar bilan reaksiyalari, ruhning kompleks birikmalari ko'rib chiqiladi.