О.Генри сатираси матнининг когнитив таҳлили
Mazkur maqola O.Genri asarlarining kognitiv tahliliga bag‘ishlangan bo‘lib, unda adibning satiraga boy asarlari tahlil etiladi. Asarda til va jamiyat o‘rtasidagi bog‘liqlik, kognitiv tilshunoslikning asosiy tushunchalari va O.Genri asarlarida kognitiv tahlilning qo‘llanilishi masalalari ko‘rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Til va jamiyat aloqasi: Tilda insonlar o‘zaro muloqotga kirishadi, jamiyatda o‘z o‘rnini topishga harakat qiladi. Til jamiyat bilan birga paydo bo‘ladi va jamiyat bilan birga o‘ladi. Tilsiz jamiyat bo'lmaydi.
- Kognitiv tilshunoslik: Kognitiv tilshunoslik insonning bilish jarayonini o‘rganuvchi fan bo‘lib, tilshunoslik, psixologiya, sotsiologiya kabi sohalar bilan bog‘liqdir. Dunyoni, voqea-hodisalarni tafakkur orqali idrok qilib, ularni inson mental qobiliyati orqali bilishni anglatadi.
- Freyмlar tahlili: Freyм - bu konseptual tuzilma bo‘lib, voqelikdagi yangi axborotlarni ongli ravishda idrok etishga yordam beradi. Maqolada O.Genrining “Birja dallolining sevgisi” hikoyasi misolida “Muhabbat izhori” freyмi tahlil qilinadi.
- Lisoniy birlikning voqelikka mosligi: Kognitiv tahlilning bir ko‘rinishi lisoniy birlikning real voqelikka mosligini aniqlashdir. Bu tahlil kognitiv yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri muqobillik tamoyiliga asoslanadi. Misol sifatida O.Genrining “Birja dallolining sevgisi” hikoyasidagi “pat” konsepsiyasi tahlil qilinadi.