Baslawısh klass oqıwshılarına sintaksislik bilim ko`nlikpelerin jetilistiriw jolları
Ushbu kitob boshlang'ich sinflarda o'quvchilarga sintaktik bilimlarni o'rgatish metodikasiga bag'ishlangan. Unda sintaksisning asosiy tushunchalari, gap turlari, gap bo'laklari va ularning o'zaro aloqalari kabi mavzular ko'rib chiqilgan. Kitobda o'quvchilarning yosh xususiyatlari inobatga olingan holda, materialni sodda va tushunarli tilda yetkazish, amaliy mashqlar va o'yinlar orqali bilimlarni mustahkamlashga e'tibor qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Gap haqida tushuncha: Gapning ta'rifi, gapning asosiy belgilari (tugallangan fikrni ifodalashi, so'zlardan tuzilishi), gapning turlari (darak gap, so'roq gap, undov gap) va ularning o'ziga xos xususiyatlari, gaplarni to`g`ri tuzish va undan to`liq foydalanish. Gapning mazmuniy qismlari.
- Gap bo'laklari: Ega va kesim (asosiy bo'laklar) haqida ma'lumotlar. Ega va kesimning gapdagi o'rni, ularni topish usullari, ega va kesimning ifodalanish usullari, ega va kesim orasidagi bog'lanish. To'ldiruvchi, aniqlovchi, hol kabi ikkinchi darajali bo'laklar haqida tushuncha va ularning gapdagi vazifasi.
- So'z birikmalari: So'zlarning o'zaro bog'lanishi, so'z birikmalarini tuzish qoidalari, so'z birikmalarining gap tarkibidagi o'rni. Sintaktik aloqa usullari. Grammatik tahlil qilish malakalarini shakillantirish.
- Sintaktik tahlil: Gapni sintaktik tahlil qilish tartibi, gap bo'laklarini ajratish, gapning tuzilishini aniqlash, gap turlarini aniqlash. O`quvchilarga sodda so`z birikmalarini va gaplarni to`g`ri tahlil qilishda yordam berish. Sintaktik tahlil ko'nikmalarini rivojlantirish.
- Tinish belgilari: Nuqta, so'roq va undov belgilari haqida ma'lumotlar, ularning gap oxirida qo'llanilishi, gapning intonatsiyasiga ta'siri. Vergul, tire kabi tinish belgilarining qo'llanilish o'rinlari. Tinish belgilarini to'g'ri qo'llash ko'nikmalarini shakillantirish.