Қадриятлар фалсафаси фанининг объекти ва вазифалари
Ushbu matn O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan nashr etilgan, A. Qodiriy nomidagi Jizzax Davlat pedagogika institutida o'qitiladigan "Qadriyatlar falsafasi" fanidan ma'ruzalar matnidir.
Asosiy mavzular
- Qadriyatlar falsafasi fanining obyekti va vazifalari: Ushbu mavzu doirasida qadriyatlar falsafasining predmeti va o'rganish obyekti, falsafa va qadriyatlar falsafasi, qadriyatlar falsafasining funksiyalari, qadriyatlar falsafasini o'rganishning dunyoqarashni shakllantirishdagi o'rni va roli kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, fanning asosiy tushunchalari va adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
- Qadriyatlar falsafasi tarixi: Ushbu mavzu qadriyatlar muammosining falsafiy-tarixiy tahlili, xalq og'zaki ijodida shakllangan umumnsoniy qadriyatlar, Markaziy Osiyo falsafasida qadriyatlar to'g'risidagi qarashlar ("Avesto", Islom dini), Markaziy Osiyo mutafakkirlari asarlarida qadriyat masalalarining qo'yilishi, tasavvuf falsafasi va jadidchilik g'oyalarida qadriyatlar tasnifi va ta'rifi kabi masalalarni qamrab oladi. Adabiyotlar ro'yxati berilgan.
- Qadriyatlarning mohiyati va mazmuni: Bu mavzu qadriyat kategoriyasi, mazmun-mohiyati, qadriyat fenomeni, qadriyatlar ob'ektiv asoslari va subyektiv anglanishi, qadriyatlarning regulyativ funksiyasi va ma'naviy mezon sifatidagi ahamiyatini o'z ichiga oladi. Tayanch tushunchalar va adabiyotlar berilgan.
- Aksiologik ong va qadriyatli dunyoqarash: Ushbu mavzu ong va aksiologik ong, aksiologik ongning komponentlari, aksiologik ongning ijtimoiy ong shakllari bilan aloqasi va farqi, aksiologik dunyoqarash, uning o'ziga xos xususiyatlarini o'rganadi. Tayanch tushunchalar va adabiyotlar berilgan.
- Qadriyatli yondashuv va baholash: Ushbu mavzu qadr va qadrlash tushunchalari, qadriyatli yondashuvning o'ziga xos xususiyatlari, qadriyatni baholash va baholash turlarini qamrab oladi. Shuningdek, mavzuga oid tayanch tushunchalar va adabiyotlar berilgan.
- Qadriyatlar tizimi va namoyon bo'lishi: Bu mavzuda qadriyatlar tizimining umumiy, xususiy va alohida shakllari, qadriyatlar namoyon bo'lishidagi dialektik aloqadorlik va bog'liqlik, individual va ijtimoiy qadriyatlar kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Tayanch tushunchalar va adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
- Inson - oliy qadriyat: Bu mavzu insonning jamiyatdagi qadrli subyekt ekanligi, insonning hayoti va erkinligi qadriyat sifatida, shaxs qadri, ijtimoiy xususiyati, shaxsiy qadriyatlar tizimi va mazmunini o'rganadi. Tayanch tushunchalar va adabiyotlar ro'yxati berilgan.
- Mustaqillik sharoitida qadriyatlarimizning tiklanishi: Ushbu mavzu mustaqillik sharoitida ta'lim, ma'naviyat, urf-odat va an'analarga e'tibor, milliy qadriyatlar, milliylik, qanday avlod tiklanadi degan savollarga javob beradi. Tayanch tushunchalar va adabiyotlar ro'yxati berilgan.
- Ma'naviy-axloqiy qadriyatlar: Ushbu mavzu qadimgi va g'arb dunyosining falsafalarida axloqiy qadriyatlar o'rni, axloqiy qadriyatlar va ijtimoiy me'yorlar, turli xil tarmoqlardagi qadriyatlar, g'oyalar to'g'risida ma'lumotlar beradi. Tayanch tushunchalar va adabiyotlar ro'yxati berilgan.
- Diniy qadriyatlar: Ushbu mavzu din - ijtimoiy ongning alohida shakli, e'tiqodning diniy qarashlar asosligi, jahonning asosiy dinlari va ularning xalqlar ma'naviy hayotiga ta'siri, islomiy qadriyatlar va istiqlol sharoitida din kabi masalalarni o'z ichiga oladi. Tayanch tushunchalar va adabiyotlar ro'yxati berilgan.