Berdaqtin’ «Qulen bolis» poemasinin wo’zgeshelikleri
Ushbu kitob Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universitetining filologiya fakulteti Qoraqalpoq til bilimi kafedrasi bitiruv malakaviy ishi hisoblanadi. Unda Berdaq Gʻargʻabay oʻgʻlining “Qoʻlen bolis” poemasi leksik va grammatik jihatdan tahlil qilingan. Asosiy maqsad – poemadagi soʻzlar va grammatik qurilishning oʻziga xosliklarini aniqlash, ularning tarixiy va lingvistik ahamiyatini koʻrsatib berish.
Asosiy mavzular
- Leksikaliq wo'zgeshelikleri: Ushbu bo'limda poemadagi so'zlarning kelib chiqishi, tematik guruhlari (inson a'zolari, qarindoshlik, siyosiy-ijtimoiy, turmush buyumlari, chorvachilik, o'simliklar, tabiat hodisalari) tahlil qilinadi. Arab-fors va rus tillaridan o'zlashgan so'zlar ham ko'rib chiqiladi.
- Grammatikaliq qurili'si': Ushbu bo'limda poemadagi so'zlarning grammatik kategoriyalari (otliq, sifatliq, sonliq, olmoshliq, fe'l) va ularning qoraqalpoq tiliga xos xususiyatlari tahlil etiladi. Shuningdek, fe'lning mayillari va zamonlari ham ko'rib chiqiladi.
- Shaxs nomlari: Ushbu mavzuda “Qo’len bolis” dostonidagi shaxs ismlari va tarixiy shaxslar haqida ma’lumotlar tahlil qilinadi, ularning qoraqalpoq xalqi tarixidagi o’rni ko’rsatib beriladi. Afsonaviy va tarixiy shaxslar bilan bog'liq etimologik ma'lumotlar keltiriladi.