«Yosh Paxtakor» mаktаbdаn tаshqаri tа’lim yo’nаlishidаgi to’gаrаk rаhbаrlаri uchun dastur

Ushbu kitob "Yosh paxtakor" toʻgaragi aʼzolari uchun paxtachilik asoslarini oʻrgatuvchi dasturdir. Unda paxta oʻsimligining biologiyasi, agrotexnikasi, yetishtirish usullari, zararkunandalarga qarshi kurash, hosilni yigʻishtirish kabi mavzular yoritilgan. Dastur maktabdan tashqari ta’lim yoʻnalishidagi toʻgarak rahbarlari uchun moʻljallangan.

Asosiy mavzular

  • G'o'zaning morfologiyasi: G'o'zaning ildizi, poyasi, shohlari, barglari, guli, mevasi (ko'sagi) va chigitining tuzilishi, rivojlanishi va vazifalari batafsil bayon etilgan.
  • G'o'zaning botanikaviy klassifikasiyasi va navlari: G'o'zaning madaniy turlari, geografik joylanishi, nav almashinuvi, o'rta va ingichka tolali navlarining farqi, O'zbekistonda ekiladigan sanoatbop navlarining botanik va xo'jalik tavsifi keltirilgan.
  • G'o'za tupining rivojlanish fazalari: G'o'zaning rivojlanish davrlari (chigitni ekishdan o'suv davrining oxirigacha) va fazalari (unib chiqish, chinbarg chiqarish, shonalash, gullash, yetilish) batafsil tushuntirilgan.
  • G'o'zaning o'sish va rivojlanish davridagi asosiy faktorlarga bo'lgan talabi: Issiqlik, yorug'lik, suv va ozuqa moddalariga bo'lgan talabi, tuproqqa munosabati haqida ma'lumot berilgan.
  • Paxtakor xo'jaliklarda almashlab ekish: Almashlab ekishning ahamiyati, beda bilan almashlab ekishning tuproq unumdorligini oshirishdagi roli, zararkunandalarga qarshi kurashdagi ahamiyati va almashlab ekish sxemalari ko'rsatilgan.
  • Yerni chigit ekishga tayyorlash texnologiyasi: Kuzgi shudgorlash, tekislash, mahalliy va mineral o'g'itlar solish, yahob suvi berish, boronalash, kultivatsiya qilish kabi agrotexnik tadbirlar batafsil bayon etilgan.
  • Chigitni ekishga tayyorlash, ekish va undirib olish: Urug'ni standart talablariga javob berishi, chigitni ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, usullari, normasi va bir tekisda undirib olish tadbirlari ko'rsatilgan.
  • G'o'zani yaganalash va o'simliklarni muayyan qalinligini ta'minlash tadbirlari: Yaganalashning ahamiyati, texnikasi va g'o'za qalinligiga ta'siri tushuntirilgan.
  • G'o'za qator oralarini ishlash: Qator oralarini ishlashning ahamiyati, kultivator ishchi organlarini joylashtirish, ishlash muddati va usullari keltirilgan.
  • G'o'zalarni sug'orish: Suvning o'simlik hayotidagi roli, sug'orish muddati, normalari, usullari va texnikasi haqida ma'lumot berilgan.
  • G'o'zalarni o'g'itlash: O'g'itlarning paxtachilikdagi ahamiyati, organik, mineral va bakterial o'g'itlar, ularning normasi va solish muddati bayon etilgan.
  • G'o'zani chekanka qilish: Chekankaning ahamiyati, usullari va muddatlari ko'rsatilgan.
  • G'o'za zararkunandalari va ularga qarshi kurash: Zararkunandalar (kemiruvchi, so'ruvchi), kasalliklar (gommoz, ildiz chirishi, vilt) va ularga qarshi kurash usullari keltirilgan.
  • Dalani terishga tayyorlash, paxtani terib olish: Terim oldidan hosilni aniqlash, paxta bargini to'ktirish (defolyasiya), paxtani qo'lda va mashinada terish usullari ko'rsatilgan.
  • Yosh tabiatshunoslar to'garagi maydonchalarida g'o'za ustida olib boriladigan tajribalar: Tajriba o'tkazishga qo'yilgan talablar, uslublari, tajriba xujjatlari, hosilni yig'ish va hisoblash, turli agrotexnik usullarni qo'llash bo'yicha ma'lumot berilgan.
  • Bir yilda qilingan ishlarga yakun yasash: Kuzatuv va tajribalar kundaligini tuzish, hisobot tayyorlash, ko'rgazmalar tashkil etish va "Hosil bayrami"ni o'tkazish bo'yicha ko'rsatmalar berilgan.