КОМПЕТЕНТНОСТНЫЙ подход в обучении на уроках русского языка и литературы
Ushbu taqdimotda "Guliston" kompyuter va axborot texnologiyalari kollejida rus tili va adabiyoti darslarida kompetentsiyaviy yondashuvni qo'llash tajribasi ko'rsatilgan. Unda kompetentsiyaviy yondashuvning mohiyati, uning an'anaviy ta'limdan farqi, asosiy kompetentsiyalar, yangiliklar, maqsadlar va aprobatsiya eksperimentidagi muvaffaqiyat darajalari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, turli vazifalar orqali kompetentsiyalarni shakllantirish usullari va kollejning internet resurslari bilan integratsiyasi aks ettirilgan.
Asosiy mavzular
- Kompetentsiyaviy yondashuvning mohiyati: Kompetentsiyaviy yondashuv – bu ta'lim jarayonini loyihalashtirish va tashkil etishga bo'lgan yondashuv bo'lib, uning asosiy kategoriyasi "kompetentsiya" tushunchasidir. Ushbu yondashuv talabalarda bilimlarni amalda qo'llash, muammolarni hal qilish va mustaqil loyihalarni amalga oshirish qobiliyatini shakllantirishga qaratilgan.
- Kompetentsiyaning tarkibiy qismlari: Kompetentsiya o'z ichiga bilim, ko'nikma va malakalarni, shuningdek, shaxsning rivojlanishini qamrab oladi. Bilimlar o'zlashtirilishi, ko'nikmalar esa faoliyat yondashuvi asosida shakllantirilishi kerak. Shaxsiy rivojlanish esa ta'lim jarayonining ajralmas qismidir.
- Asosiy kompetentsiyalar: Ta'lim jarayonida qadriyat-mazmunli, umummadaniy, o'quv-biluv, axborot, kommunikativ va ijtimoiy-mehnat kompetentsiyalari shakllantiriladi. Shuningdek, shaxsiy kamolga etish kompetentsiyasi ham muhim ahamiyatga ega.
- Kompetentsiyaviy yondashuvning an'anaviy ta'limdan farqi: Kompetentsiyaviy yondashuvda amaliyotga yo'naltirilganlik ustunlik qiladi, ta'lim mazmuni talabalarning hayotiy faoliyatini ta'minlashga qaratiladi. An'anaviy ta'limda esa nazariy bilimlar ustunlik qiladi.
- Kommunikativ kompetentsiya: Kommunikativ kompetentsiya – bu barcha sohalarda to'liq muloqot qilish, ijtimoiy normalarga rioya qilish, guruhda ishlash, turli ijtimoiy rollarni o'zlashtirish qobiliyatidir. Bu matnlarni yaratish va tushunish, tilshunoslik tushunchalarini bilish, nutq uslublarini va matn tahlili ko'nikmalarini o'z ichiga oladi.
- Darsda kompetentsiyalarni shakllantirish usullari: Darsning mavzusi talabalar tomonidan aniqlanadi, maqsad va vazifalar ham talabalar tomonidan belgilanadi. Talabalar rejalashtirishda, amaliy faoliyatda, nazoratda, tuzatishda va baholashda faol ishtirok etadilar. Uyga vazifa talabalarning individual imkoniyatlarini hisobga olgan holda tanlanadi.
- Linguistik kompetentsiya: Linguistik kompetentsiya o'quvchining kognitiv madaniyatini ta'minlaydi, mantiqiy fikrlash, xotira, tasavvurni rivojlantiradi, o'z-o'zini tahlil qilish va o'zini baholash ko'nikmalarini egallashga yordam beradi.
- Sotsiokultural kompetentsiya: Sotsiokultural kompetentsiyani egallash - insonning atrofdagi dunyo haqidagi tasavvurlarining shakllanishi. Shu orqali talabalar atrofdagi dunyoni kuzatish, tajriba o'tkazish, umumlashtirish, taqqoslash, tasniflashga o'rganadilar.