Gidrotexnik inshoatlarni xavfsizligini taminlashda loyiha ishlarida yashin qaytargichlarga qo’yiladigan xavfsilik talablari

Ushbu kitob gidrotexnika inshootlarining xavfsizligi, yashindan himoya qilish va nosozliklarini bartaraf etishga bag'ishlangan. Unda gidrotexnika inshootlarining turlari, ularning tuzilishi, ishlatish xususiyatlari, ta'mirlash va xavfsizlik choralari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, kitobda yashin qaytargichlariga qo'yiladigan talablar, atmosfera kuchlanishlaridan himoya qilish usullari, va avariyalar sabablari tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

Gidrotexnika inshootlari haqida umumiy ma'lumotlar: Gidrotexnika inshootlarining turlari (to'g'onlar, suv omborlari, kanallar, nasos stansiyalari va h.k.), ularning tuzilishi, vazifalari va ishlatish shartlari haqida ma'lumot beriladi. O'zbekistondagi yirik gidrotexnika inshootlariga misollar keltirilgan (Tuyamuyin, Andijon, Chorvoq gidroelektrostansiyalari).
Yashin qaytargichlarga qo'yiladigan xavfsizlik talablari: Qurilish binolarini va odamlarni yashin urishidan himoya qilish usullari, yashin qaytargichlarining turlari (sterjenli, trossimon), ularning tuzilishi, o'rnatish qoidalari va xavfsizlik talablari bayon etilgan. Atmosfera elektrini neytrallash, yashin qabul qiluvchi, tokni uzatuvchi va yerga ulovchi qurilmalar haqida ma'lumot beriladi.
O'ta kuchlanishlar va ulardan himoya: Elektr qurilmalarida yuzaga keladigan o'ta kuchlanishlarning turlari (ichki, atmosfera), ularning sabablari va oqibatlari ko'rib chiqiladi. O'ta kuchlanishdan himoya qilish usullari, yashin qaytargichlar, himoya troslari, razryadniklar va himoya oraliqlari haqida ma'lumot beriladi.
Gidrotexnik inshootlarda sodir bo'ladigan avariyalar: Gidrotexnika inshootlaridagi avariyalarning sabablari (loyihalash xatoliklari, qurilish sifati, ishlatish qoidalarini buzish, tabiiy omillar), ularning oqibatlari va oldini olish choralari tahlil qilingan. Dunyo va MDH hududidagi yirik avariyalarga misollar keltirilgan. Grunt to'g'onlarining buzulish sabablari ko'rsatib o'tilgan.
Nasos stansiyalarida xavfsizlik texnikasi: Nasos stansiyalarida xavfsizlik texnikasi qoidalari, yong'inga qarshi tadbirlar, elektr xavfsizligi qoidalari va birinchi tibbiy yordam ko'rsatish bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan. Elektr qurilmalarini yerga ulash qoidalari bayon etilgan.
Gidrotexnik inshootlarga tasir etadigan ichki va tashqi omillar.: Gidrotexnika inshootlariga taʼsir etuvchi omillar (havoatmosferasi, suvning muhiti, to'lqinlar, mayda muzlar va muz, past yoki yuqori harorat, atmosfera yog'ingarchiligi, shamollar va dovullar, quyosh radiatsiyasi, seysmik kuchlar) va ularning inshootlarga ta'siri ko'rsatib o'tilgan.