Qaraqalpaq a’debiy tili ha’m woni’n’ orfoepiyali’q qa’deleri

Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi mustaqilligi davrida qoraqalpoq tili ilmi sohasida olib borilgan tadqiqotlardan biri boʻlib, unda qoraqalpoq adabiy tilining orfoepiya qoidalari ilmiy jihatdan oʻrganiladi. Dissertatsiyada orfoepiya qoidalarining fonetik asoslari, fonetik oʻzgarishlar va ularning adabiy tilga taʼsiri koʻrib chiqiladi. Aytilish qoidalari bilan yozuv qoidalari orasidagi muvofiqlik masalalari ham oʻrganiladi. Kitobda qoraqalpoq tilining fonetik xususiyatlari, dialektal farqlari va ularning orfoepiyaga aloqadorligi ham tahlil etiladi.

Asosiy mavzular

  • Kirish: Kirish qismida mavzuning dolzarbligi, maqsad va vazifalari, tadqiqot obyekti va metodlari, ilmiy yangiliklari va ishning nazariy hamda amaliy ahamiyati ochib berilgan.
  • Dovushli tovushlarga aloqador orfoepiya qoidalari: Ushbu bobda dovushli tovushlar uygʻunligi (singarmonizm), eliziya, proteza, epenteza va epiteza kabi hodisalar orqali yuzaga keladigan orfoepiya qoidalari tahlil qilingan.
  • Undosh tovushlarga aloqador orfoepiya qoidalari: Ushbu bob undosh tovushlar uygʻunligi va undoshlar bilan bogʻliq boʻlgan metateza, substitutsiya, haplologiya, undoshlarning tushib qolishi va geminatsiya kabi fonetik hodisalar natijasida yuzaga keladigan orfoepiya qoidalarini oʻz ichiga oladi.
  • Soʻz birikmalari va gaplardagi orfoepiya qoidalarining saqlanishi: Ushbu bobda soʻz birikmalari va gaplar tarkibidagi orfoepiya qoidalarining saqlanishi, ogʻzaki va yozma nutqdagi farqlar va umumiy jihatlar koʻrib chiqiladi.