Umumiy va noorganik kimyo

Ushbu kitob umumiy va noorganik kimyo fanining asosiy tushunchalari, qonuniyatlari va jarayonlarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda kimyo tarixidan tortib zamonaviy energetika muammolarigacha bo'lgan keng doiradagi masalalar qamrab olingan. Materiallar o'quv rejasiga muvofiq tarzda, batafsil va tushunarli bayon etilgan.

Asosiy mavzular

Kimyo fanining mazmuni, vazifalari va tarixi: Kimyo fanining predmeti, obyekti, asosiy qonunlari va tushunchalari ko'rsatilgan. O'zbekistonda kimyo fanining rivojlanish bosqichlari va istiqbollari yoritilgan.
Atom-molekulyar ta'limot. Kimyoning asosiy stexiometrik qonunlari: Atom-molekulyar ta'limotning asosiy postulatlari, stexiometrik qonunlar (massaning saqlanishi, tarkibning doimiyligi, karrali nisbatlar, ekvivalentlar va Avogadro qonuni) batafsil tahlil qilingan.
Atom tuzilishi: Atomning tuzilishi, Rezerford tajribasi, Bor nazariyasi, kvant sonlari, elektron konfiguratsiyasi va orbitalar haqida ma'lumot berilgan.
Atomdagi elektronlarning energetik pog'ona va pog'onachalarda joylanishi: Elektronlarning kvant sonlari, Pauli prinsipi, Gund qoidasi, Klechkovskiy qoidalari, ko'p elektronli atomlarda elektronlarning joylanishi va atom yadrosining tarkibi, izotoplar haqida ma'lumotlar keltirilgan.
D.I. Mendeleevning davriy qonuni va kimyoviy elementlar davriy sistemasi: Davriy qonun, davriy sistema, elementlarning xossalari, davriy qonunning ahamiyati va uning zamonaviy talqini haqida ma'lumotlar berilgan.
Kimyoviy bog'lanish va uning turlari: Kimyoviy bog'lanishning umumiy xarakteristikasi, ionli, kovalent, donor-akseptor, metall va vodorod bog'lanishlari, ionlanish energiyasi, elektromanfiylik tushuntirilgan.
Kimyoviy jarayonlar energetikasi: Kimyoviy reaksiyalarning issiqlik effekti, termodinamikaning I va II qonunlari, kimyoviy birikmalarning hosil bo'lish issiqligi, Gess qonuni, kimyo va energetika muammolari yoritilgan.
Kimyoviy reaksiya tezligi. Reaksiya tezligiga ta'sir etuvchi omillar: Kimyoviy reaksiya tezligi, reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentratsiyasining bog'liqligi, massalar ta'siri qonuni, haroratga bog'liqligi (Vant-Goff qonuni), gomogen va geterogen kataliz haqida tushunchalar berilgan.
Kimyoviy muvozanat. Muvozanat konstantasi. Muvozanatni siljitish omillari: Qaytar va qaytmas reaksiyalar, kimyoviy muvozanat, muvozanat konstantasi, muvozanatni siljitish omillari (Le-Shatele prinsipi) ko'rib chiqilgan.
Eritmalar. Eruvchanlik. Eritmalarning xossalari: Eritmalar haqida umumiy tushunchalar, eritmalar konsentratsiyasini ifodalash usullari, to'yingan eritma, eruvchanlik, moddalarning suyuqliklarda eruvchanligi (Genri va Genri-Dalton qonunlari) o'rganilgan.
Elektrolitmas eritmalarning xossalari. Elektrolitik dissotsialanish nazariyasi: Osmotik bosim, Vant-Goff qonuni, eritmalar bug ' bosimi (Raulning I va II qonunlari), elektrolitik dissotsialanish va elektrolitik dissotsialanish darajasi, kuchli va kuchsiz elektrolitlar, asos, kislota va tuzlarning dissotsiatsiyalanish haqidagi ma'lumotlar berilgan.
Vodorod ko'rsatkich. Tuzlarning gidrolizlanishi: Suvning elektrolitik dissotsialanishi, vodorod ko'rsatkich, eruvchanlik ko'paytmasi, tuzlarning gidrolizlanishi va gidrolizlanish darajasi va konstantasi haqida tushunchalar berilgan.
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari: Oksidlanish va qaytarilish jarayonlari, oksidlanish darajasi, oksidlovchilar va qaytaruvchilar, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari, elektron balansi va ion-elektron usullari yoritilgan.
Oksidlanish – qaytarilish reaksiyalarining turlari: Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining turlari (disproporsiyalanish, muhitning ta'siri, turmushdagi ahamiyati) ko'rib chiqilgan.
Metallarning xossalari. Galvanik elementlar. Metallarning elektrokimyoviy kuchlanish qatori: Metallarning kimyoviy xossalari, galvanik elementlar, metallarning standart elektrod potensiali, metallarning elektrokimyoviy kuchlanish qatori haqida ma'lumot berilgan.
Metallarni korroziyasi va uni oldini olish usullari: Metallarning korroziyasi haqida tushuncha, korroziya turlari, metallarni korroziyasining oldini olish usullari ko'rsatilgan.
Elektroliz. Elektroliz qonunlari: Elektroliz haqida tushuncha, eritma va suyultirilmalarning elektrolizi, Faradey qonunlari, sanoatda elektrolizning qo'llanilishi tushuntirilgan.
Kompleks birikmalar: Kompleks birikmalar haqida umumiy tushunchalar, Verner nazariyasi, kompleks birikmalar turlari, kompleks birikmalarni izomeriyasi va nomlash, kompleks birikmalarning barqarorligi yoritilgan.