"Chingiz Aytmatov “The world echo” Cultural Aspects of Poetry Translation "
Ushbu hujjat Chingiz Aytmatovning "Olam sadosi" romanidan parchani rus tilidan ingliz tiliga tarjima qilishga bag'ishlangan bo'lib, unda she'riyat tarjimasining lingvistik va madaniy jihatlari tahlil etiladi. Asar tarjima jarayonini, tarjima muammolarini bartaraf etish usullarini, shuningdek, manba tilidagi matn ma'lum bir hissiy bahoni o'z ichiga olgan hollarda adekvatlikka erishish yo'llarini o'rganadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi romanda ishlatilgan she'riyatning lingvistik va madaniy jihatlarini hamda ularning tarjima usullarini aniqlash va o'rganishdan iborat.
Asosiy mavzular
- She'riyat tarjimasining nazariy muammolari: She'riyat tarjimasi murakkab va ba'zan imkonsiz vazifa sifatida ko'riladi. She'riyatning mohiyatini saqlab qolish, shakl va mazmun o'rtasidagi muvozanatni topish, shuningdek, madaniy farqlarni hisobga olish zarurati ta'kidlanadi. Tarjima jarayonida yo'qotishlar muqarrar ekanligi, lekin yaxshi tarjima original asarning asosiy ma'nolarini saqlab qolishi kerakligi aytiladi. Tarjimonning roli va shaxsiy talqinining ahamiyati muhokama qilinadi.
- Lisoniy va madaniy jihatlar: Tarjimada lingvistik elementlar bilan bir qatorda madaniy elementlarning ham ahamiyati katta. She'riyat o'ziga xos madaniy kontekstga ega bo'lib, tarjimon bu kontekstni to'g'ri yetkazishi zarur. Madaniy moslashuvlar, tarjimonning lingvistik va madaniy kompetensiyasi, shuningdek, tarjimaning maqsad va vazifasi kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Turli xalqlarning madaniy o'ziga xosliklarini hisobga olgan holda tarjima qilishning muhimligi ta'kidlanadi.
- Tarjima usullari: She'riyat tarjimasida qo'llaniladigan turli usullar, jumladan, fonemik tarjima, so'zma-so'z tarjima, metrik tarjima, nasriy tarjima, erkin tarjima va talqin usullari tahlil qilinadi. Kommunikativ va semantik tarjima usullarining afzalliklari ko'rsatiladi. Tarjimonning mahorati va she'riy didi original asarning adabiy xususiyatlarini saqlab qolishda muhim rol o'ynashi ta'kidlanadi.
- Tarjimaning qiyinliklari: Tarjima jarayonida yuzaga keladigan qiyinchiliklar, xususan, lingvistik va madaniy farqlar, ekvivalentlarni topish, madaniy realiyalarni yetkazish, shuningdek, she'riy shakl va uslubni saqlab qolish muammolari ko'rib chiqiladi. Tarjimada yo'qotishlar muqarrarligi, lekin adekvat tarjima original asarning asosiy ma'nolarini va hissiyotlarini yetkazishi kerakligi aytiladi.