Cognitive metaphor in fictional text
Ushbu dissertatsiya ishi badiiy matnda kognitiv metaforalar muammosiga bag'ishlangan. Unda kognitiv metaforalarning turlari va turli matn turlarida ularning namoyon bo'lishi ko'rib chiqiladi. Ish kirish, ikkita bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro'yxatidan iborat. Kirish qismida ishning maqsadi, dolzarbligi, yangiligi, tadqiqot usullari va ahamiyati tavsiflangan. Birinchi bobda kognitiv lingvistika va uning yo'nalishlari, kognitiv metaforaning mohiyati va tiplari haqida ma'lumot beriladi. Ikkinchi bobda badiiy, publitsistik va she'riy matnlarda kognitiv metaforalarning tahlili keltirilgan. Xulosa qismida dissertatsiya ishining asosiy natijalari umumlashtirilgan.
Asosiy mavzular
- Kognitiv lingvistika: Kognitiv lingvistika tilni kognitiv mexanizm sifatida o'rganadi, til va tafakkur o'rtasidagi munosabatni, inson tajribasi va bilimini tadqiq qiladi. Uning asosiy yo'nalishlari: kognitiv grammatika, kognitiv semantika, kognitiv stilistika.
- Kognitiv metafora: Kognitiv metafora - bu tafakkurning bir usuli, bir konseptual sohadan boshqasiga bilim o'tkazishga asoslangan voqelikni konseptualizatsiya qilishning o'ziga xos usuli. U kognitiv jarayonning asosi hisoblanadi va bizga dunyoni tushunishga yordam beradi.
- Kognitiv metafora turlari: Kognitiv metaforalarning turli tasniflari mavjud. Lakoff va Jonson uchta turini ajratib ko'rsatishadi: strukturaviy, orientatsion va ontologik. Kubryakova to'rtta turini ko'rsatadi: strukturaviy, ontologik, konduit va orientatsion.
- Badiiy matndagi kognitiv metafora: Badiiy matnda kognitiv metafora mikro, makro va super-konsepsiyalarni ifodalashda muhim rol o'ynaydi. U yozuvchining konseptual dunyosini tushunishga yordam beradi.
- Publitsistik matndagi kognitiv metafora: Publitsistik matnda kognitiv metafora siyosiy voqealarni baholash va talqin qilish uchun ishlatiladi. Ko'pincha saylovlarni urush, sport yoki ov bilan taqqoslash orqali namoyon bo'ladi.
- She'riyatdagi kognitiv metafora: She'riyatda kognitiv metafora yuqori emotsionallik, ifodalilik va subyektiv baholovchi munosabat bilan ajralib turadi. Ko'pincha vaqtni inson bilan taqqoslash orqali namoyon bo'ladi.