Raqobat va narxning shakllanishi
Ushbu kitob iqtisodiyotda raqobat va narxning shakllanishi masalalariga bag'ishlangan bo'lib, bozor iqtisodiyotining asosiy tushunchalari, raqobat turlari, narxlarning vazifalari va turlari, monopoliyalarning iqtisodiy asoslari, davlatning narx siyosati va O'zbekistonda raqobatchilikni rivojlantirish masalalari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Raqobatning iqtisodiy mohiyati va turlari: Raqobatning iqtisodiy hodisa sifatida mohiyati, uning bozor munosabatlaridagi roli va vazifalari, raqobatning tartibga solish, resurslarni joylashtirish, innovatsion, moslashtirish, taqsimlash va nazorat qilish vazifalari tahlil qilinadi. Tarmoq ichidagi va tarmoqlararo raqobat turlari, narx va narxsiz raqobat usullari ko'rib chiqiladi.
- Narxning iqtisodiy mazmuni, vazifalari va turlari: Narxning qiymat va naflilikning puldagi ifodasi sifatidagi mohiyati, uning ishlab chiqarishni tartibga solish, aholini ijtimoiy himoya qilish va raqobat vositasi sifatidagi vazifalari yoritiladi. Narxga ta'sir etuvchi omillar, davlatning narx siyosati, ulgurji, chakana, shartnoma, erkin bozor, dumping va nufuzli narxlar kabi narx turlari tahlil qilinadi.
- Monopoliyalarning iqtisodiy asoslari va ularning turlari: Sof monopoliya, monopolistik raqobat va oligopoliya tushunchalari, ularning xususiyatlari va iqtisodiyotga ta'siri ko'rib chiqiladi. Turli darajadagi monopolistik tuzilmalar o'rtasidagi raqobat shakllari, monopollashmagan korxonalar o'rtasidagi raqobat, monopoliyalar hamda monopolistik birlashmalarga kirmagan ishlab chiqaruvchilar o'rtasidagi raqobat, turli monopoliyalar o'rtasidagi raqobat va monopolistik birlashmalar o'z ichidagi raqobat turlari tahlil qilinadi.
- O'zbekistonda raqobatchilik muhitini vujudga kelishi va monopoliyaga qarshi qonunchilik: O'zbekistonda raqobatchilik muhitini yaratishning zarurligi, bozor munosabatlarini rivojlantirish va davlat monopoliyasidan voz kechishning ahamiyati ko'rsatiladi. Monopoliyaga qarshi qonunchilikning asosiy yo'nalishlari, monopolistik faoliyatni cheklash va raqobat to'g'risidagi qonunlar, raqobatni rivojlantirishga qaratilgan chora-tadbirlar tahlil qilinadi.