Mahalliy ko`mir konlari va ulardan foydalanish

Ushbu kitob O'zbekistonning mahalliy ko'mir konlariga bag'ishlangan. Unda ko'mirning hosil bo'lish jarayonlari, geologik tuzilishi, kimyoviy tarkibi va xossalari, shuningdek, undan foydalanish usullari batafsil yoritilgan. Kitobda uglerod elementi haqida ham ma'lumotlar keltirilgan.

Asosiy mavzular

Ko'mirli yotqiziqlarning hosil bo'lishi: Ko'mirning paydo bo'lish jarayonlari ikki bosqichda kechadi: gumitlanish va ko'mirlanish. Gumitlanishda o'simlik qoldiqlari suv ta'sirida parchalanadi, ko'mirlanishda esa torf yoki sapropellar cho'kindi jinslar qatlami ostida ko'mirga aylanadi.
Ko'mirning paydo bo'lish jarayonlari, bosqichlari va genetik turlari: Ko'mirning paydo bo'lishiga iqlim, tektonik sharoitlar va o'simlik materiallari katta ta'sir ko'rsatadi. Ko'mir hosil bo'lishi uchun nam iqlim va tektonik harakatlar zarur. O'simlik qoldiqlari ko'mirning asosiy manbai hisoblanadi.
O'simlik qoldiqlarining to'planish usullari: O'simlik qoldiqlari avtoxton (o'z joyida) yoki alloxton (tashqaridan keltirilgan) usulda to'planishi mumkin. Avtoxton to'planishda o'simlik qoldiqlari o'sgan joyida qoladi, alloxton to'planishda esa tashqaridan olib kelinadi.
Ko'mir hosil qiluvchi o'simliklar tarkibi: Ko'mirning tarkibi ko'mir hosil qiluvchi o'simliklarning kimyoviy tarkibiga bog'liq. Oliy sinfli o'simliklar sellyuloza va legnin, quyi sinfli o'simliklar esa oqsil va yog'ga boy bo'ladi.
Uglerod elementi haqida: Uglerod qadimdan ma'lum bo'lgan element. Uning grafit, olmos kabi allotropik shakllari mavjud. Uglerod organik birikmalar tarkibiga kiradi va hayot uchun muhim element hisoblanadi.