Influence on ecological salinization of irrigated soils at the delta rivers Zeravshan and Kashkadarya in Uzbekistan
O'zbekistonda, xususan Zarafshon va Qashqadaryo daryolari deltasida sug'oriladigan tuproqlarning ekologik sho'rlanishiga ta'siri haqida ma'lumot berilgan. Maqolada turli xil tuproq maydonlari (ESA) va tuproq qoplamlari (SSC) shaklida ikkilamchi sho'rlanishning rivojlanishi, sho'rlanish darajasi va xarakteri, tuproqning tarqalganligi, yer osti suvlarining minerallashuvi va kimyoviy tarkibi, shuningdek, sug'orish va o'g'itlash qoidalariga rioya qilish orqali tuproq melioratsiyasi masalalari ko'rib chiqilgan. Paxta hosildorligini oshirish bo'yicha tajribalar natijalari keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Ikkilamchi sho'rlanishning rivojlanishi: Sug'oriladigan maydonlarda ESA va SSC shaklida ikkilamchi sho'rlanishning rivojlanishi tuproqda tuzlarning to'planish darajasini va xarakterini belgilaydi.
- Tuproqlar tavsifi: Tadqiqot hududida keng tarqalgan qumli, bo'z-qo'ng'ir va allyuvial-o'tloqi tuproqlar tavsiflangan.
- Yer osti suvlari: Hududdagi yer osti suvlari 1-3 m chuqurlikda joylashgan bo'lib, minerallashuv darajasi 3-10 gr/l va undan ortiqni tashkil etadi. Kimyoviy tarkibi xlorid-sulfat va sulfat-xlorid tipiga mansub.
- Tuproq melioratsiyasi: Tuproqning ekologik holatini yaxshilash maqsadida yuvish ishlari, organik-mineral o'g'itlar qo'llash va sug'orish qoidalariga rioya qilish kabi tadbirlar o'tkazilgan.
- Paxta hosildorligi: Sug'orish va o'g'itlash qoidalariga rioya qilgan holda paxta hosildorligini oshirish bo'yicha tajribalar o'tkazilgan.