Кимё фанини узлаштиришда математик тушунчаларнинг урни
Ushbu maqola kimyo fanini o'zlashtirishda matematik tushunchalarning o'rni va ahamiyatini ko'rib chiqadi. Unda xalqaro Mendeleyev olimpiadalarida berilgan kimyoviy masalalarning matematik jihatlari tahlil qilinadi. Mualliflar 1993-yildan beri olimpiada va kirish imtihonlarida foydalanilgan kimyoviy masalalarni matematik tarkibiy qismining ortib borish tendensiyasini aniqladilar. Maqolada suv va etil spirtining aralashmalari bilan bog'liq muammolar, eritma tarkibini hisoblash, bug'lanish jarayonlari va ularning eritma tarkibiga ta'siri batafsil tahlil qilinadi.
Asosiy mavzular
- Kimyo fanida matematik tushunchalar: Maqolada kimyo fanini o'rganishda matematik bilimlarning muhimligi ta'kidlangan. Olimpiada masalalarini tahlil qilish orqali kimyoviy masalalarni yechishda matematik usullarning zarurligi ko'rsatilgan.
- Eritmalarning tarkibi va xossalari: Suv va etil spirtining aralashmalari misolida eritmalarning tarkibi, zichligi va bug' bosimi kabi xossalari muhokama qilinadi. Eritmalarni tayyorlashda komponentlarning nisbati va hajmini hisoblash usullari keltirilgan.
- Bug'lanish va haydash jarayonlari: Eritmalarning bug'lanish jarayoni, bug' va suyuq fazalarning muvozanati, haydash (distillash) orqali eritma tarkibini o'zgartirish usullari tahlil qilinadi. Fazaviy diagrammalar yordamida jarayonlarni tasvirlash va tushuntirish ko'rsatilgan.
- Hisoblash usullari: Eritma tarkibini, bug'lanish natijasida o'zgarishlarni, komponentlarning massa ulushini aniqlash uchun matematik formulalar va hisoblash usullari keltirilgan.