Qo`shma gap va uning tasnifi muammolari

Ushbu hujjat Qo'shma gaplar va ularning tasnifi muammolariga bag'ishlangan referatning OCR natijasidir. Unda qo'shma gaplar haqida umumiy ma'lumotlar, ularning tasnifi, qismlarining birikish usullari, bog'lovchi vositalar va oddiy gaplardan farqi kabi masalalar ko'rib chiqilgan. Shuningdek, turli olimlarning qo'shma gaplar tasnifi bo'yicha qarashlari, sintaktik aloqa turlari (tenglashish, tobelanish), qo'shma gaplarning turlari (bog'langan, ergash, bog'lovchisiz, ko'chirma qurilmali), ularning birikish usullari (parataksis, gipotaksis), intonatsiya va yordamchi vositalar haqida ma'lumot berilgan. Referat oxirida qo'shma gaplar turlari, ularning xususiyatlari va ko'chirma gaplar haqida ma'lumotlar keltirilgan. Referat so'ngida foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati berilgan.

Asosiy mavzular

Qo`shma gap haqida ma'lumot: Qo'shma gap sintaktik birlikning eng yuqori shakli ekanligi, sodda gaplar qurilish materiali sanalishi, mazmun va grammatik jihatdan bir-biriga bog'liq birliklardan tashkil topishi ta'kidlangan. Shuningdek qo'shma gapning ta'rifi va uni tashkil etuvchi sodda gaplarning mazmun va intonatsiya jihatidan yaxlitligi haqida ma'lumot berilgan.
Qo`shma gaplar tasnifi masalalari: Qo'shma gaplar tasnifi bo'yicha turli olimlarning (V.A.Bogorodskiy, I.A.Batmanov, A.K.Borovkov, A.N.Kononov, M.Asqarova, G'.A.Abdurahmonov, N.A.Baskakov) qarashlari keltirilgan. Qo'shma gaplarni ergashgan va bog'langan deb ikkiga ajratish, shart ergash gap, o'zgalar gapi, bog'langan qo'shma gaplar, bog'lovchili va bog'lovchisiz qo'shma gaplar, ko'chirma gaplar kabi tasniflar ko'rib chiqilgan. Keyingi yillarda qo'shma gaplar tarkibidagi sodda gaplarning qurilish qolipiga ko'ra tasniflash tavsiya etilishi ta'kidlangan.
Qo`shma gap qismlarining birikish usullari: Sintaktik aloqaning tenglashish aloqasi (yopiq va ochiq qatorli tenglashish) va tobelanish aloqasi (koordinativ va subordinativ aloqa) kabi oppozitsiyalari haqida ma'lumot berilgan. Ushbu aloqalar qo'shma gaplarning tuzilishiga ta'siri ko'rsatilgan.
Qo`shma gap komponentlarini bog`lovchi vositalar: Qo'shma gapning tarkibidagi qismlar o'zaro intonatsiya va yordamchi vositalar bilan bog'lanishi ta'kidlangan. Intonatsiyaning universal vosita ekanligi, bosh va yordamchi rollari haqida ma'lumot berilgan. Yordamchi vositalar (grammatik, leksik-grammatik, leksik) va ularning turlari (bog'lovchilar, ko'makchilar, yuklamalar, sifatdosh, ravishdosh, harakat nomi, shart fe'li) ko'rib chiqilgan.
Qo`shma gapning mustaqil sodda gaplardan farqi: Qo'shma gap tarkibidagi sodda gaplar ayrim olingan sodda gaplarga nisbatan mustaqilligini yo'qotgan bo'lishi, fikriy va intonatsion tugallikni to'liq ifodalamasligi ta'kidlangan. Qo'shma gapni tashkil etgan sodda gaplar mazmuni, grammatik qurilishi va intonatsiyasi bilan alohida qo'llanuvchi mustaqil sodda gaplardan farq qilishi ko'rsatilgan.
Qo`shma gap turlari: Bog'langan qo'shma gaplar (biriktiruv, chog'ishtiruv, ayiruv, zidlov munosabatlari), ergash qo'shma gaplar (ega, kesim, to'ldiruvchi, aniqlovchi, ravish, o'lchov-daraja, chog'ishtirish-o'xshatish, sabab, maqsad, payt, o'rin, shart, to'siqsiz, natija), bog'lovchisiz qo'shma gaplar va ko'chirma qurilmali qo'shma gaplar (ko'chirma gap, o'zlashtirma gap, o'ziniki bo'lmagan ko'chirma gap) haqida ma'lumotlar keltirilgan.