Семантика и происхождение иноязычных слов в романе М.Булгакова «Мастер и Маргарита» (глава «Черная магия и ее разоблачение»)
Ushbu maqola M. Bulgakovning "Usta va Margarita" romanidagi xorijiy so'zlarning kelib chiqishi va semantikasini o'rganadi, xususan "Qora sehr va uning fosh etilishi" bobida. Unda xorijiy so'zlarning semantik guruhlanishi va roman matnidagi ma'nolari tahlil qilinadi. Mualliflar xorijiy so'zlarni "teatr", "atrof-muhit", "musiqa, tembr" va "kiyim-kechak" kabi tematik toifalarga ajratadilar va har bir toifaga oid so'zlarning etimologiyasi va qo'llanilishini ko'rib chiqadilar. Shuningdek, maqolada romanda uchraydigan xorijiy iboralar va ularning ma'nosi ham tahlil qilinadi. Yakunida, romanda ishlatilgan xorijiy so'zlarning aksariyati fransuz va nemis tillaridan olinganligi, qolganlari italyan, lotin va yunon tillaridan ekanligi ta'kidlanadi.
Asosiy mavzular
- Teatr leksikasi: "Variete" so'zi atrofida guruhlangan so'zlar, jumladan: direktor, publika, administrator, gastrolyor, mag, grimer, maestro, artist, konferansye va boshqalar. Bu so'zlarning barchasi teatr olamiga aloqador bo'lib, ularning ma'nolari va etimologiyasi tahlil qilinadi.
- "Atrof-muhit" tushunchasini ifodalovchi leksika: Bu guruhga: kulis, bel'etaj, galereya, parter, lampyon, bufet, gumbaz, antrakt, qarsaklar kabi so'zlar kiradi. Ular teatr muhiti va spektakl bilan bog'liq ob'ektlar va joylarni tasvirlaydi.
- "Musiqa, tembr" tushunchasini ifodalovchi leksika: Fokstrot, bariton, xor, tenor kabi so'zlar musiqiy janrlar, ovoz turlari va musiqiy faoliyat bilan bog'liq. Ularning roman matnidagi qo'llanilishi va ma'nolari o'rganiladi.
- "Kiyim-kechak" tushunchasini ifodalovchi leksika: Kostyum, chalma, plastron, katyolok, triko kabi so'zlar romandagi personajlarning tashqi ko'rinishi va kiyim-kechak detallarini tasvirlashda ishlatiladi.
- Xorijiy iboralar: Romanda fransuzcha "Aven plezir!" va nemischa "Eyn, svey, drey!" kabi xorijiy iboralar uchraydi. Ular roman qahramonlarining nutqini boyitadi va o'ziga xoslik beradi.