Sensor tizimlar fiziologiyasi

Ushbu kitob inson va hayvonlar fiziologiyasi, xususan sezgi organlari va ularning ish faoliyatiga bag'ishlangan. Kitobda analizatorlar, ularning turlari, tuzilishi, ishlash mexanizmlari, o'zaro munosabatlari va tekshirish usullari batafsil yoritilgan. Shuningdek, ko'rish, eshitish, muvozanat, teri, hid bilish va ta'm bilish analizatorlarining xususiyatlari, fiziologiyasi va patologiyalari haqida ma'lumotlar keltirilgan.

Asosiy mavzular

Analizatorlar va ularning umumiy xususiyatlari: Analizatorlarning ta'rifi, turlari (eksteroretseptorlar, interoretseptorlar, proprioretseptorlar), tuzilishi, funksiyalari, sezuvchanlik, adaptatsiya, sensibilizatsiya, kontrastlik, iz qoldirish kabi xususiyatlari, tekshirish usullari.
Ko'rish analizatori: Ko'zning tuzilishi (ko'z olmasi, qovoqlar, ko'z yosh apparati), fiziologiyasi (yorug'likni sindirish, akkomodatsiya, rang ko'rish), anomaliyalari (miopiya, gipermetropiya, astigmatizm) va himoya apparati.
Eshitish analizatori: Quloqning tuzilishi (tashqi, o'rta va ichki quloq), fiziologiyasi (tovushni qabul qilish va o'tkazish), Korti organi va eshituv nervining roli, tovush balandligi va chastotasini aniqlash mexanizmlari.
Tana muvozanatini saqlovchi apparat (vestibulyar analizator): Vestibulyar apparatning tuzilishi (yarim doira kanallari, otolitlar), fiziologiyasi (tananing fazodagi holatini aniqlash), markaziy asab tizimi bilan aloqasi.
Teri analizatori: Terining tuzilishi, taktil, harorat va og'riq retseptorlarining joylashuvi va funksiyalari, termoregulyatsiya.
Hid sezish analizatori: Burunning tuzilishi, hid bilish retseptorlarining joylashuvi va funksiyalari, hid bilish mexanizmi, hidlarni aniqlash nazariyalari.
Ta'm bilish analizatori: Tilning tuzilishi, ta'm bilish retseptorlarining joylashuvi va funksiyalari, ta'm bilish mexanizmi, asosiy ta'm sezgilari (shirin, sho'r, nordon, achchiq).
Interoretseptorlar (ichki analizatorlar): Ichki organlar va qon tomirlaridagi retseptorlar, baroretseptorlar, ximoretseptorlar, osmoretseptorlar, ularning funksiyalari va markaziy asab tizimi bilan aloqasi.
Proprioretseptorlar (muskul - bug'im yoki harakat analizatorlari): Muskullar, paylar va bo'g'imlardagi retseptorlar, muskul yoylari, Goldji tanachalari, Pachchini tanachalari, ularning funksiyalari va harakatni boshqarishdagi roli.
Analizatorlarning o'zaro munosabatlari: Analizatorlarning o'zaro yaqin munosabatlari, miya po'stlog'idagi zonalararo aloqalar, shartli reflekslar hosil bo'lishi, sezgi integratsiyasi.