Мирзо Ғолиб мактубларида замон категориясининг ифодаланиши
Mazkur maqola urdu tilidagi zamon kategoriyasining ifodalanishiga bag'ishlangan bo'lib, unda zamon kategoriyasining mohiyati, urdu tilida zamonni ifodalovchi fe'l shakllari va ularning ma'nolari tahlil qilingan. Maqolada, shuningdek, Mirzo G'olibning xatlar to'plamidan olingan fe'l shakllari tahlil qilinib, ularning zamon kategoriyasi nuqtai nazaridan o'rni aniqlangan. Maqolada zamonning uchta asosiy vaqt plani (hozirgi, o'tgan va kelasi zamon) va ularning urdu tilidagi ifodalari ko'rib chiqilgan. Fe'llarning zamon shakllari nafaqat zamonni, balki harakatning bajarilish tarzi va tugallanganlik darajasini ham ifodalashi ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Zamon kategoriyasi: Urdu tilida zamon kategoriyasi paйт mazmunini ifoda etuvchi fe'l shakllari majmuidan iborat. Bu kategoriya grammatik ma'nosi ish-harakat yoki holatning nutq paytiga munosabatini anglatadi. Shuningdek, bu kategoriya orqali ikki yoki undan ortiq ish-harakatning ketma-ket yoki bir vaqtda amalga oshishi ham ifodalanadi.
- Zamon vaqt planlari: Urdu tilida 3 vaqt plani mavjud: hozirgi, o'tgan va kelasi zamon. Hozirgi zamon nutq payti bilan bir vaqtda yoki muntazam, doimo amalga oshadigan ish-harakatni anglatadi. O'tgan zamon nutqdan oldin ro'y bergan ish-harakat yoki holatga mos keladi. Kelasi zamon esa nutqdan keyin ro'y beradigan ish-harakatni bildiradi.
- Mirzo G'olib xatlaridagi fe'l shakllari: Mirzo G'olibning xatlarida fe'l shakllari tahlil etilib, ko'proq hozirgi odatiy va o'tgan tugal zamon shakllari qo'llanilgani aniqlangan. Keyingi o'rinlarda kelasi zamon, hozirgi tugal zamon, tugallanmagan o'tgan zamon va uzoq o'tgan zamonlardan ham foydalanilgan.