Импорт ўрнини босувчи ва экспортга йўналтирилган ташқи савдо сиёсати: қиёсий таҳлил

Ushbu maqola tashqi savdo strategiyasining ikki muhim turi: import o‘rnini bosuvchi va eksportga yo‘naltirilgan savdo siyosatining mohiyatini yoritadi. Ularning afzallik va kamchilik jihatlari ko‘rsatilgan. Globalizatsiya sharoitida mamlakatning xalqaro mehnat taqsimoti imkoniyatlaridan foydalanishi, globalizatsiyaga moslashishi, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish orqali aholi turmush darajasini yaxshilashi eksport hajmini oshirishga bog‘liq. Muallif tashqi savdo strategiyasini tanlash orqali sanoatlashtirishni jadallashtirishni ko'rib chiqadi. Jahon iqtisodiy taraqqiyotida tashqi savdo strategiyasining ikki turi bor: import o‘rnini bosuvchi va eksportga yo‘naltirilgan siyosat. Eksportga yo‘naltirilgan siyosatning afzalligi tan olingan. Import o‘rnini bosuvchi savdo siyosatida davlat iqtisodiyotni tartibga solishning ma’muriy usullaridan foydalanadi, proteksionistik to‘siqlar orqali milliy korxonalarga sharoit yaratadi. Importni cheklash siyosati eksport hajmining qisqarishiga olib keladi, valyuta taqchilligi yuzaga keladi, milliy valyuta qadri oshadi va mahsulot raqobatbardoshligi pasayadi. Moliyaviy sektorning rivojlanmasligi inflyatsiyani oshiradi va investitsiyalarni kamaytiradi. Eksportga yo‘naltirilgan siyosat davlat tartibga solishning iqtisodiy usullaridan foydalanadi. Korxonalar iqtisodiyotni erkinlashtirishga majbur bo‘ladi, raqobat kuchayadi, mahsulot sifati oshadi va narxi pasayadi. Ishlab chiqaruvchilar miqyos samaradorligidan foydalanadi va jahon xöjaligiga integratsiyalashuv jadallashadi. Eksport hajmining o‘sishi investitsiyalarni jalb etadi va tashqi qarz bilan bog‘liq muammolar kamayadi. Moliyaviy sektor rivojlanadi va valyuta kursi pasayadi. Janubiy Sharqiy Osiyo mamlakatlari eksportga yo‘naltirilgan siyosat orqali yuqori natijalarga erishgan. Janubiy Koreya qishloq xo‘jaligi ustuvor bo'lgan davlatdan rivojlangan mamlakatga aylandi.

Asosiy mavzular

Import o‘rnini bosuvchi savdo siyosati: Davlat iqtisodiyotni tartibga solishda ma’muriy usullardan foydalanadi, proteksionistik to‘siqlar orqali milliy korxonalarga sharoit yaratadi, importni cheklash siyosati eksportning qisqarishiga, valyuta taqchilligiga, milliy valyuta qadrining oshishiga va mahsulot raqobatbardoshligining pasayishiga olib keladi. Moliyaviy sektorning rivojlanmasligi inflyatsiyani oshiradi va investitsiyalarni kamaytiradi.
Eksportga yo‘naltirilgan savdo siyosati: Davlat tartibga solishning iqtisodiy usullaridan foydalanadi. Korxonalar iqtisodiyotni erkinlashtirishga majbur bo‘ladi, raqobat kuchayadi, mahsulot sifati oshadi va narxi pasayadi. Ishlab chiqaruvchilar miqyos samaradorligidan foydalanadi, jahon xöjaligiga integratsiyalashuv jadallashadi. Eksport hajmining o‘sishi investitsiyalarni jalb etadi, tashqi qarz bilan bog‘liq muammolar kamayadi, moliyaviy sektor rivojlanadi va valyuta kursi pasayadi.
Janubiy Koreyaning tajribasi: Janubiy Koreya qishloq xo‘jaligi ustuvor bo‘lgan davlatdan rivojlangan mamlakatga aylandi va eksportga yo‘naltirilgan siyosat orqali yuqori natijalarga erishdi. 1975-2013 yillarda yalpi ichki mahsuloti 29 martaga va aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan YAIM 19,1 martaga o‘sdi.