Сут ва сут маҳсулотларига гигиеник талаблар
Ushbu maqola sut va sut mahsulotlarining inson salomatligidagi rolini o'rganadi. Sutning ozuqaviy va biologik ahamiyati, uning tarkibidagi moddalarning mutanosibligi, oson hazm bo'lishi va plastik maqsadlarda keng ishlatilishi ta'kidlanadi. Sut tarkibida kam uchraydigan araxidon kislotasi va biologik faol oqsil - litsitin kompleksi mavjudligi aytiladi. Shuningdek, sutning qon zardobidagi xolesterin miqdorini normallashtirishi va sklerozga qarshi xususiyatlari borligi ta'kidlanadi. Sut oshqozon bezlari sekretsiyasini kamroq qo'zg'atadi va zamonaviy davolovchi ovqatlanishning deyarli barcha turlarida ishlatiladi. Sut yog'ida to'yinmagan yog' kislotalarining mavjudligi muhimligi, ular aterosklerozning oldini olishi qayd etilgan. Araxidon kislotasi ayniqsa muhimdir, chunki u o'simlik yog'larida yo'q, ammo hayvon yog'larida ko'p. Sut bolaning to'g'ri ovqatlanishi uchun asosiy mahsulot ekanligi va sut mahsulotlari me'da shirasi kislotaligini pasaytirishi, gastrit, yara kasalliklari va jigar kasalliklarida foyda berishi ta'kidlangan. Nordon sut mahsulotlarida B2 va B12 vitaminlari yuqori bo'ladi. Yangi ivitilgan qattiq ichni yaxshilaydi, 2-3 kunlik qatiq esa ichni qotiradi. Tvorog bolalar uchun qimmatli mahsulotdir, oqsilga boy va turli aminokislotalardan tashkil topgan. Tvorog, ayniqsa, jigar kasalliklari bilan og'rigan bemorlar uchun parhez mahsulotidir. Pishloq oqsil va yog'ga boyligi bilan ajralib turadi va yuqori kaloriya beradi. Pishloqning tayyorlanish usullari va turlari keltirilgan. Pishloq tarkibida almashtirib bo'lmaydigan aminokislotalarning mutanosibligi kuzatiladi. Go'shtga nisbatan pishloqda metionin miqdori yuqori. Pishloqda oqsil, yog', Ca va P tuzlari ko'p. Yuqumli kasalliklar bilan og'rigan bolalarga tavsiya etiladi. Pishloq tarkibida 20-32% yog', 1.5-3,4% vitaminlar mavjud. 100 gr pishloqda 350-400 kkal energiya mavjud.
Asosiy mavzular
- Sutning ozuqaviy va biologik qiymati: Sutning tarkibi, oson hazm bo'lishi, plastik maqsadlarda ishlatilishi va sog'liq uchun foydalari.
- Sut yog'ining ahamiyati: To'yinmagan yog' kislotalarining mavjudligi va aterosklerozga qarshi ta'siri.
- Sut va sut mahsulotlarining kasalliklarga ta'siri: Me'da shirasi kislotaligini pasaytirish, gastrit va yara kasalliklariga foydasi.
- Nordon sut mahsulotlarining xususiyatlari: Vitaminlar miqdori va ich qotishi yoki yumshatishga ta'siri.
- Tvorogning afzalliklari: Oqsilga boyligi, aminokislotalar tarkibi va jigar kasalliklarida parhez sifatida ishlatilishi.
- Pishloqning ozuqaviy qiymati: Oqsil, yog' va kaloriya miqdori, aminokislotalar tarkibi, yuqumli kasalliklarda foydalanish.