Xorijiy davlat olimlarining motivatsiya muammolarini o’rganishga bo’lgan nazariy mushohadalari
Maqolada xorijiy davlat olimlarining motivatsiya muammolarini o'rganishga bag'ishlangan nazariy mushohadalari bayon etilgan. Motivatsiya nazariyalariga turli olimlarning yondashuvlari, xususan Xekxauzen, Atkinson, Vudvorts va Uxtomskiylarning g'oyalari tahlil qilingan. Shuningdek, Anoxin va Leontyevlarning motivatsiya haqidagi qarashlari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- X.Xekxauzenning motivatsiya modeli: Harakatni izohlash maqsadida to'rtta tushuncha (natija, mahsulot, oqibat) kiritiladi. Kutilma tiplari bilan muvofiqlashuvi orqali o'zaro aloqaga kirishiladi. Harakat-natija ko'rinishi kutilma sifatida belgilanadi.
- Dj. Atkinsonning motivatsiya nazariyasi: Muvaffaqiyatga erishish nazariyasi, validlik natijasini oshiruvchi nazariya, muvaffaqiyatga (yoki muvaffaqiyatsizlikka) undovchi bilan topshiriqlar murakkabligi o'rtasidagi aloqa. Muvaffaqiyat ehtimoli va qo'zg'ovchining o'zaro aloqasi.
- R. Vudvortsning motivatsiya nazariyasi: Motivlar ehtiyoj va kognitiv jarayonlar orqali aniqlanadi. Tug'ma va egallangan mexanizmlar, ehtiyoj va ustanovkalar javobga ta'sir etadi. Qobiliyat ham motivga ta'sir o'tkazadi.
- A.A. Uxtomskiyning dominantlik printsipi: Organizm funktsional holatlarining determinantlari, dominantlik printsipi, xulq harakati va uning vektori, motivlar masalasi va uning ahamiyati. Xulq-atvor yaxlitligi va organizmning integral bus-butunligi.
- P.K. Anoxinning motivatsiya g'oyasi: Jonli dunyo yaralgan davrdan voqelikni ilgarilab aks ettirish, harakatning original model sxemasi, boshqaruv harakatlari va teskari aloqa, afferent sintezi va harakat bosqichlari.
- A.N. Leontyevning motivatsiya kontseptsiyasi: Shaxsiy ma'no kasb etuvchi atama, motivatsiya doirasidagi o'sish va psixologik ifoda, motivlarni shakllantirish jabhasiga e'tibor.