Accentual tendencies in English
Ushbu kitob ingliz tilidagi urg'u tendentsiyalariga bag'ishlangan. Unda ingliz tilining urg'u tuzilishi, uning fonetik va fonologik xususiyatlari, urg'u turlari va darajalari, shuningdek, ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishini lingvistik tahlil qilish masalalari ko'rib chiqiladi. Kitobda ingliz tilidagi so'zlarning urg'usiga ta'sir etuvchi asosiy tendentsiyalar, xususan, regressiv va ritmik tendentsiyalar tahlil qilinadi. Shuningdek, unda ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishini tahlil qilishning turli xil usullari, jumladan, G. Torsuyev tomonidan ishlab chiqilgan usul ham ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Ingliz tilining urg'u tuzilishiga umumiy izohlar: Urg'u - bu segment fonemalaridan yuqori bo'lgan fonetik birliklarni tavsiflovchi prosodik (suprasegmental) hodisa. Urg'u so'zlarning bo'g'inlarida, ritmik guruhlarda, intonatsiya guruhlarida va nutqda namoyon bo'lishi mumkin. Urg'u odatda tovush yoki bo'g'inning kuch yoki bo'rtib chiqish darajasi sifatida belgilanadi.
- Urg'u turlari va darajalari: Tillarda urg'u turli xil parametrlarning kombinatsiyasi orqali amalga oshirilishi mumkin. Dinamik urg'u, musiqiy urg'u va miqdoriy urg'u kabi urg'u turlari mavjud. Dinamik urg'u kuchliroq artikulyatsiya bilan, musiqiy urg'u ohang darajasining o'zgarishi bilan, miqdoriy urg'u esa tovushning davomiyligi bilan bog'liq.
- Ingliz tilidagi urg'u tendentsiyalari: Ingliz tilida urg'u erkin deb atalgan bo'lsada, u muayyan urg'u tendentsiyalariga ega. Regressiv tendentsiya va ritmik tendentsiya ingliz tilidagi urg'uning asosiy tendentsiyalari hisoblanadi. Regressiv tendentsiya so'zning birinchi bo'g'iniga, ritmik tendentsiya esa so'zning oxiridan uchinchi bo'g'iniga urg'u berilishini nazarda tutadi.
- Ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishini lingvistik tahlil qilish: Ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishini tahlil qilishning turli xil usullari mavjud. G. Torsuyev ingliz tilidagi so'zlarning urg'u tuzilishining 11 turini ajratib ko'rsatadi. Ushbu tuzilmalarning eng keng tarqalganlari bitta asosiy urg'uli so'zlar, ikkita asosiy urg'uli so'zlar va bitta asosiy va bitta ikkilamchi urg'uli so'zlardir.