O'lchovlar
Ushbu kitob musiqiy nazariya asoslariga bag'ishlangan bo'lib, unda musiqiy asarlarda ritm, metr, o'lchov, takt va cho'zimlar kabi elementlar chuqur tahlil qilinadi. Kitobda oddiy va murakkab metrlar, aralash metrlar, o'zgaruvchan o'lchovlar, cho'zimlarni uzaytiruvchi qo'shimcha belgilar, pauzalar va ularning musiqiy asardagi ahamiyati batafsil yoritilgan. Kitobning maqsadi - musiqiy savodxonlikni oshirish va musiqiy asarlarni tahlil qilish ko'nikmalarini rivojlantirishdan iborat.
Asosiy mavzular
- Kirish: Musiqa san'atining mohiyati, tovushlarning musiqadagi roli, musiqiy to'qimalarning shakllanishi va musiqiy asarning tuzilish tamoyillari haqida umumiy ma'lumotlar beriladi.
- Musiyqiy zarb. Metr, o'lchov, takt. Takt chizig'i. Takt oldi: Zarb, metr, o'lchov, takt kabi tushunchalar aniqlanadi, ularning musiqiy ritmni tashkil etishdagi roli ko'rsatiladi. Takt chizig'i va takt oldi tushunchalariga izoh beriladi.
- Oddiy metrlar va o'lchovlar. Oddiy o'lchovli taktlardagi cho'zimlarining turkumlanishi: Ikki va uch hissalik metrlar kabi oddiy metrlar turlari ko'rib chiqiladi. Oddiy o'lchovli taktlarda cho'zimlarning turkumlanish qoidalari tushuntiriladi.
- Murakkab metrlar va o'lchovlar. Murakkab metrli taktlarda cho'zimlarining turkumlanishi: Murakkab metrlar (to'rt, olti, to'qqiz, o'n ikki hissalik) va ularning oddiy metrlar bilan bog'liqligi tahlil qilinadi. Murakkab metrli taktlarda cho'zimlarning turkumlanish xususiyatlari ochib beriladi.
- Aralash metr va o'lchovlar. Aralash o'lchovli taktlarda cho'zimlarining turkumlanishi: Besh va yetti hissalik metrlar kabi aralash metrlar va ularning xususiyatlari ko'rsatiladi. Aralash o'lchovli taktlarda cho'zimlarning turkumlanish qoidalari izohlanadi.
- O'zgaruvchan o'lchovlar: Musiqiy asar davomida o'lchovning o'zgarishi holatlari (polimetriya) va ularning musiqaga ta'siri haqida ma'lumotlar beriladi.
- Cho'zimlarni o'zaytiruvchi qo'shimcha belgilar. Pauzalar: Nuqta, liga, fermata kabi cho'zimlarni o'zaytiruvchi belgilar va ularning musiqiy asardagi ahamiyati tushuntiriladi. Pauzalar va ularning turlari ko'rsatiladi.