Oddiy va xromatik intervallar
Ushbu kitob musiqa nazariyasiga oid bo'lib, unda intervallar, ularning turlari, tuzilishi, aylanishi, ohangdoshlik xususiyatlari va musiqadagi roli haqida ma'lumot beriladi. Kitobda diatonik va xromatik intervallar, tarkibli intervallar, shuningdek, sur'at, metr, sinkopa, bezaklar, modulyatsiya kabi musiqiy tushunchalar ham tahlil qilinadi. Asosiy maqsad - musiqa talabalariga musiqiy asarlarni tahlil qilish va ijro etish uchun zarur bo'lgan nazariy bilimlarni berish.
Asosiy mavzular
- Oddiy intervallar. Diatonik intervallar: Interval tushunchasi, melodik va garmonik intervallar, intervallarning asosi va cho'qqisi, son va sifat miqdori, intervallarning lotin tilida nomlanishi (prima, sekunda, tertsiya, kvarta, kvinta, seksta, septima, oktava), intervallarning turlari (sof, katta, kichik). Tovushqatorning asosiy pog'onalari orasida hosil bo'ladigan intervallar. Tabiiy major va minorning pog'onalari orasida hosil bo'lgan diatonik intervallar.
- Orttirilgan va kamaytirilgan (xromatik) intervallar. Intervallarning engarmonik tengligi: Diatonik intervallarni orttirish yoki kamaytirish yo'llari. Orttirilgan va kamaytirilgan intervallarning tuzilishi, xromatik intervallar tushunchasi. Intervallarning engarmonik tengligi, turli nomdagi, lekin bir xil eshitiladigan intervallar. Intervallarni ikki marta orttirish yoki kamaytirish.
- Intervallarning aylanishi: Interval tovushlarining o'rnini almashtirish (pastki tovushni yuqoriga yoki yuqoridagi tovushni pastga ko'chirish). Aylanish natijasida hosil bo'ladigan yangi intervallar. Sof intervallarning sofga, kichik intervallarning kattaga aylanishi. Intervallar va ularning aylanmasi o'rtasidagi munosabatlar.
- Tarkibli intervallar: Oktavadan keng bo'lgan intervallar (nona, detshima, undetsima, duodetsima, tertsdetsima, kvartdetsima, kvintdetsima). Tarkibli intervallarni oddiy intervallar bilan hosil qilish. Tarkibli intervallarning sifat miqdorini belgilash. Tarkibli intervallarning aylanishi.
- Ohangdosh (konsonans) va noohangdosh (dissonans) intervallar: Garmonik intervallarning ohangdosh va noohangdosh turlarga bo'linishi. Ohangdoshlik va noohangdoshlik tushunchalari. Ohangdosh intervallarga (sof prima, sof oktava, sof kvarta, sof kvinta, kichik tertsiya, katta tertsiya, kichik seksta, katta seksta) va noohangdosh intervallarga (kichik sekunda, katta sekunda, orttirilgan kvarta, kamaytirilgan kvinta, kichik septima, katta septima) misollar. Intervallarning aylanishida ohangdoshlik va noohangdoshlikning saqlanishi.