“Devonu lug`atit turk” asarining uyg`ur tilidagi nashri va uning o`ziga xosliklari
Ushbu bitiruv malakaviy ishi Mahmud Koshg'ariyning "Devonu lug'atit turk" asarining o'zbek va uyg'ur tillaridagi tarjimalarini qiyosiy tadqiq etishga bag'ishlangan. Unda asarning har ikki tildagi nashrlarining transkripsiyasi, lug'aviy ma'nolari, farq va o'xshashliklari tahlil qilingan. Ishning asosiy maqsadi asarni adabiy meros sifatida tadqiq etish, o'ziga xos xususiyatlarini aniqlash va turli tillardagi tarjimalarini qiyoslashdan iborat.
Asosiy mavzular
- Devonda berilgan turkiy so'zlarning transkripsiyasi: Bu mavzu doirasida asarning o'zbek tilidagi tarjimasida arab xatida berilgan turkiy so'zlarning transkripsiyasi masalalari ko'rib chiqiladi. Tarjimonlar tomonidan qo'llanilgan belgilar, ularning alifbosi va xususiyatlari tahlil etiladi. Bundan tashqari, undosh va unli tovushlarni ifodalashdagi muammolar, ularning yechimlari ham o'rganiladi.
- Devonda berilgan turkiy so'zlarning ma'nolari: Bu mavzu devondagi so'zlarning ma'nolari, ularning tarixiy taraqqiyoti, arxaik holga tushishi, shakliy va ma'noviy o'zgarishlari kabi masalalarni qamrab oladi. Shuningdek, turli qabilalar tilida farqli qo'llaniluvchi dialektal xususiyatlar, ularning hozirgi o'zbek tilidagi dialektlarda saqlanib qolganligi ham o'rganiladi.
- Devonu lug'atit turk asarining uyg'ur tilidagi tarjimasi va uning o'ziga xosliklari: Asarning uyg'ur tilidagi tarjimasining transkripsiyasi, so'zlarning imlosi va talaffuzi masalalari tahlil qilinadi. Undosh va unli tovushlarni ifodalashdagi o'ziga xosliklar, turli shevalarda qo'llanilishi, arabcha va forscha so'zlarning o'rni kabi masalalar yoritiladi.
- Devonu lug'atit turk asarining o'zbek va uyg'ur tillaridagi tarjimasi qiyosiy tadqiqoti: Ushbu mavzu doirasida asarning o'zbek va uyg'ur tillaridagi tarjimalarining transkripsiyasi va lug'aviy ma'nolari qiyoslanadi. Har ikki tildagi o'xshash va farqli jihatlar aniqlanadi, tarjimalarning afzalliklari va kamchiliklari belgilab olinadi.