Молиявий ва бошқарув ҳисоби фанининг предмети ва методи
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan Toshkent Moliya Instituti talabalari uchun mo'ljallangan "Bюджет ҳисоби" kafedrasi tomonidan tayyorlangan ma'ruzalar to'plamidir. U moliya va boshqaruv hisobi fanining predmeti, ob'ektlari, usullari va hujjatlashtirish kabi asosiy tushunchalarni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, kitobda buxgalteriya hisobining turli shakllari va ularni tashkil etish masalalari ham ko'rib chiqilgan. Kitobning maqsadi - talabalarga buxgalteriya hisobining nazariy va amaliy jihatlarini o'rgatish, shuningdek, bozor iqtisodiyoti sharoitida hisob ishlarini tashkil etish va yuritish ko'nikmalarini shakllantirish.
Asosiy mavzular
- Moliyaвий va бошқарув ҳисоби фанининг предмети ва методи: Bu mavzu moliyaвий va бошқарув ҳисобининг asosiy tushunchalari va vazifalarini ochib beradi. Korxonalarda buxgalteriya hisobining ahamiyati, xususiyatlari va tamoyillari ko'rib chiqiladi.
- Бухгалтерия ҳисобининг объектлари ва субъектлари: Mavzu buxgalteriya hisobining asosiy ob'ektlari va sub'ektlarini aniqlaydi. Aktivlar, majburiyatlar, капитал, daromadlar va xarajatlar kabi tushunchalar batafsil tahlil qilinadi.
- Бухгалтерия ҳисобининг усуллари ҳақида тушунча: Bu mavzu buxgalteriya hisobining asosiy usullarini, jumladan hujjatlashtirish, inventarizatsiya, baholash, kalkulyatsiya va hisobvaraqlar tizimini o'z ichiga oladi. Har bir usulning mohiyati va qo'llanilishi batafsil bayon etiladi.
- Хужжатлаштириш: Mavzu xo'jalik operatsiyalarini hujjatlashtirish tartibi va qoidalarini ko'rib chiqadi. Birlamchi hujjatlarga qo'yiladigan talablar, ularning turlari va rasmiylashtirish qoidalari batafsil yoritiladi.
- Бухгалтерия ҳисоби хужжатларидаги хатоларни тўғрилаш: Mavzu buxgalteriya hujjatlarida yo'l qo'yilgan xatolarni to'g'rilash usullarini, jumladan корректура, qo'shimcha проводка va «Қизил сторно» usullarini o'z ichiga oladi. Har bir usulning mohiyati va qo'llanilish holatlari batafsil bayon etiladi.
- Бухгалтерия баланси: Ушбу мавзуда бухгалтерия балансининг назарий асослари, тузилиши ва элементлари ёритилади. Актив ва пассив баланс тушунчалари, уларнинг ўзаро боғлиқлиги ва балансга таъсир этувчи хўжалик муомалаларининг турлари кўрсатилади.
- Бухгалтерия ҳисобварақлари: Ҳисобварақларнинг турлари ва иқтисодий мазмуни батафсил тушунтирилади. Актив, пассив ва контрактив ҳисобварақларнинг ўзаро фарқи ва қўлланиш соҳалари кўрсатилади.
- Ҳисоб ишларини ташкил қилиш: Бухгалтерия ҳисоби ишларини ташкил этишнинг асосий тамойиллари ва усуллари баён этилади. Ҳисоб сиёсати тушунчаси ва унинг корхона фаолиятига таъсири кўрсатилади.